Topaçlar, şimşir gibi sert ağaçlardan yapılan bir ucu sivri, armuda benzeyen oyuncaklarmış. Topaçın sivri ucuna daha uzun süre dönmesini sağlamak için kabara denilen çivi çakılırmış. Topaç, bal mumu yedirilmiş pamuk bir ip yardımıyla döndürülürmüş. Bir ucu işaret parmağına bağlanan ipin diğer ucu topacın sivri ucundan gövdesine doğru sarılır ve topaç hızla yere fırlatılırmış.
Oyun çocukların topaçlarını aynı anda döndürmesiyle başlar, topacı en fazla dönen çocuk oyunun galibi sayılırmış. Çocuklar geçmişin topaç oyununu bugün teknolojik ürünler olan çekmeli topaçlarla oynuyorlar. Genellikle plastikten imal edilen ve eski topaçlara pek benzemeyen bu oyuncaklar bir fırlatma aracına takılarak çevriliyor. Çekmeli topaçlar stadyum denilen genellikle daire şeklindeki ortası çukur bir alana fırlatılıyor.
TOPAÇ NASIL OYNANIR
1- En uzun süreli çevirme:
Bu serbest bir topaç oyunudur. Oyuncular topaçlarını aynı anda çevirmeye başlarlar. Kimin topacı daha uzun sürede sönerse (durursa) o kazanır.
2- Dairenin içinden çıkarmama:
Bu oyunda yere büyükçe bir daire çizilir. Amaç topacın bu daireden dışarıya çıkmamasıdır. Biraz şans oyunudur. Ama iyi topaçlar çok dolaşmadıklan için hem çabuk sönmezler hem de oldukları yerde kalırlar.
3- Duran, topaca vurma:
Ortaya bir topaç konur. Sırayla çocuklar bu topaca vurmaya çalışırlar. Yalnız oyunun çok önemli bir kuralı vardır. O da şudur, vuran çocuğun topacı hem hedefi vuracak hem de dönmeye devam edecektir. Bunu başaran gerçek ustalar vardır.
4- Eski Roma’da yaşayan çocukların diğer bir oyunu vardır.
Bunda yere iç içe daireler çizilir. Az aralıklı bu dairelerin her birinde sayılar vardır. Örneğin 10, 20, 30,40 gibi. Topaç en küçük dairenin ortasına atılır. Ve hangi daireleri dolaşmışsa o kadar sayı alınır.