İnsan olarak sahip olduğumuz temel hak ve özgürlüklerimiz vardır. bunları madde madde şöyle sıralayabiliriz;
a. Temel haklarımız
- Yaşama hakkı
- Kişi dokunulmazlığı hakkı
- Sağlık hakkı
- Eğitim hakkı
- Dilekçe hakkı
- Özel yaşamın gizliliği
- Konut dokunulmazlığı
- Seçme ve seçilme hakkı
b. Temel özgürlükler
- Düşünce, kanaat ve ifade özgürlüğü
- Basın özgürlüğü
- Din ve vicdan özgürlüğü
- Haberleşme özgürlüğü
- Yerleşme ve seyahat özgürlüğü
- Toplantı hak ve özgürlüğü
- Bilim ve sanat özgürlüğü
Temel hak ve özgürlüklerin özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler;
- Doğumla başlar, ölümle biter.
- Evrenseldir. Dünya’nın her yerinde geçerlidir.
- Dokunulamaz, devredilemez ve vazgeçilemez özellikler taşırlar.
- Tamamı bir bütündür. Bir tanesi bile olmazsa veya kullanılmazsa diğerleri bir işe yaramaz.
- Sınırlandırılamaz. (Sıkıyönetim, savaş, bulaşıcı hastalıklar, nüfus sayımları gibi olağanüstü durumlarda; yani insan hayatının söz konusu olduğu durumlarda, “yaşama hakkımız” dışındaki diğer tüm haklar sınırlandırılabilir.)
- Başkalarının hak ve özgürlüklerinin başladığı yerde, bizim hak ve özgürlüklerimiz biter.
- Her devlet, düzenlediği anayasa ve yasalarla insan haklarını güvence altına almak zorundadır.
Temel haklar kişilerin doğumundan ölümüne kadar süren ve insanca yaşayabilmesi için gerekli olan haklardır. Bunlar;
- Yaşama hakkı; en temel haktır. Hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz sınırlandırılamaz.
- Kişi dokunulmazlığı hakkı; kişinin hem beden, hem ruh bütünlüğünü korumaya yöneliktir.
- Sağlık Hakkı; herkes, sağlıklı bir çevrede yaşama ve sağlığını koruyacak tedbirler alma hakkına sahiptir.
- Eğitim hakkı; herkes eğitim – öğretim hakkına sahiptir.
- Dilekçe hakkı; herkes şikayetlerini ve isteklerini yetkili makamlara ve TBMM’ye iletme hakkına sahiptir.
- Özel yaşamın gizliliği; herkes özel yaşamına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Kanunla belirlenen özel durumlar dışında hiç kimsenin üzeri ve özel eşyaları aranamaz, haberleşme araçları dinlenemez.
- Konut dokunulmazlığı; hiç kimsenin konutuna izinsiz girilemez.
- Seçme ve seçilme hakkı; herkes ülke yönetimine katılmak için seçme ve seçilme hakkına sahiptir. Bu amaçla siyasi parti kurabilir ve siyasi partilere üye olabilir.