Tatlı Dile Dair Dinleme/İzleme Metni Cevapları
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 93 Cevabı
HAZIRLIK
1. Arkadaşlarınızla konuşmalarınızda nelere dikkat ediyorsunuz?
Cevap: Onları incitmemeye, onları kırmamaya, onları üzecek her türlü sözden uzak kalmaya çalışıyorum. çünkü onları çok seviyorum.
2. “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.” atasözünden anladıklarınızı açıklayınız.
Cevap: Bu atasözünden anladığım şey, tatlılıkla, yumuşak, gönül okşayıcı konuşma herkesi etkiler, azgın düşmanı bile yola getirileceğidir. .
Metni “not alarak dinleme” yöntemine göre dinleyiniz. Dinleme sürecinde metinde önemli bulduğunuz bilgileri veya cümleleri 1. Etkinlik’e yazınız.
1. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 94 Cevabı
Metni dinlerken önemli gördüğünüz bilgi ve cümleleri aşağıya not alınız.
2. ETKİNLİK
Metinde geçen anlamını bilmediğiniz kelimeleri defterinize yazınız. Kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Kelimelerin sözlük anlamlarını tahminlerinizle karşılaştırınız. Bu kelimeleri birer cümlede kullanınız.
vitrin: bir dükkânın ya da mağazanın sokaktan camla ayrılan ve mal sergilenen yeri.
manken: Bir manken, sanatçılar, terziler, terziler, vitrinciler ve diğerleri tarafından, özellikle kıyafetleri sergilemek veya takmak ve farklı kumaşları ve tekstilleri göstermek için kullanılan, genellikle mafsallı bir oyuncak bebektir.
sahici: yapay olmayan, gerçek olan, sahte olmayan.
gönül devirme: Birisini kırıcı sözler karşısında yıkmak, üzmek.” anlamına gelmektedir.
3. ETKİNLİK
Metni özetleyerek yazınız. Özetinizi yazarken kendi cümlelerinizi kullanmaya ve tekrar eden ifadelerden kaçınmaya dikkat ediniz.
Cevap: Tatlı dilin insan yaşamındaki iletişimdeki etkisi üzerine bir yazıdır. Metnin ilk kısmında insanların bir şey isterken kullandıkları dilden bahsetmektedir. Eğer tatlı dil ile istenirse insanın yapmayacağı bir işi bile hemen yapabileceği yok eğer kötü bir dille istenirse insanın en kolay işi bile yapamayacağından bahsedilmektedir.
4. ETKİNLİK
Metnin konusunu yazınız.
Cevap: Tatlı dilin insan iletişimindeki yeri.
5. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 95 Cevabı
Metnin ana fikri olan ifadeyi işaretleyiniz.
Sadece tartışırken tatlı dilli olmalıyız. ()
Tatlı dilli olabilmek için bol bol kitap okumalıyız. ()
Tatlı dil zihnimizi güçlendirir. ()
İnsanlar tatlı dille birçok sorunun üstesinden gelebilir. (x)
6. ETKİNLİK
Metinle ilgili düşünceleriniz nelerdir? Metni beğendiniz mi? Sizce yazarın metinde eksik bıraktığı bir şey var mı? Açıklayarak yazınız.
Cevap: Metni beğendim. Çünkü tatlı dilin insan yaşamındaki yerini bence çok doğru ve güzel örneklerle anlatmaktadır.
7. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
Yazara göre mağaza vitrinlerindeki mankenlerin soğuk bulunmasının sebebi nedir?
Cevap: Çünkü onlar canlı değildirler. Yüzlerinde gülümseme yapılmasına rağmen yapaydırlar. O nedenle soğukturlar.
Dil yarası neden yaraların en derinidir?
Cevap: Çünkü hiçbir zaman iyileşmez ve geçmez. Ölene kadar insan bu yarayı iyileştiremez.
Kalbi imar eden nedir?
Cevap: Dildir. İnsanın bir başkası ile olan iletişiminde kullandığı tatlı dildir. Kalp ne düşünürse dil de onu söyler. Kırılan bir kalbi ancak güzel tatlı dil imar eder.
Annenizden bir şey isteyeceğiniz zaman talebinizi nasıl dile getiriyorsunuz? Bir örnekle açıklayınız.
Cevap: Ondan tatlı dil ile rica ediyorum. Mesela markette anneciğim bu çikolatadan bir tane alma hakkım var mıdır acaba? diye soruyorum o da benim bu tatlı dilliğimi ödüllendiriyor.
8. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 96 Cevabı
Kısa çizgi (-) konusunda verilen aşağıdaki bilgileri okuyunuz. Kısa çizginin kullanıldığı yerlerle ilgili örnekler yazınız.
Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonunda kullanılır.
Cevap: Geçen gün eve doğru gider-
ken yolda sakat köpek gördüm.
Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur, bitişik yazılır.
Cevap: Ben okula başladığım yıl – 1990- çok kar yağmıştı.
Kelimelerin köklerini, gövdelerini ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır.
Cevap: Yapım ekleri -cı- / -lık şeklindedir.
Heceleri göstermek için kullanılır.
Cevap: ge-le-mez-sin şeklinde hecelemelisiniz.
Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
Cevap: 12-4 : 8.
Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır.
Cevap: – 4 derecede maç yapmışlar.
Arasında, ve, ile, ila, …-den …-e anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kullanılır.
UYARI: Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde
araya kısa çizgi konmaz.
9. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 97 Cevabı
“Sonraki Derse Hazırlık” aşamasında yaptığınız araştırmanın sonuçlarını da kullanarak “İnsan ilişkilerinde tatlı dilli olmanın önemi” konusunda bir konuşma yapınız. Konuşmanızda araştırma sonucunda derlediğiniz özlü sözleri de kullanınız. Konuşurken konu dışına çıkmamaya özen gösteriniz.
TATLI DİLİN ÖNEMİ
Tatlı dil insanı vezir de eder rezil de. O nedenle insan ne konuşacağını bilmelidir. Birilerinden bir şey isteyeceğiniz zaman dilin insan yaşamına neler katacağını düşünerek davranmalısınız. İsteklerinizi saygıyla, nezaketle tatlı dille isterseniz herkes sizlere yardımcı olur. Ama kaba bir şekilde isterseniz severek yapılacak şeylerin bile yapılamadığını görürsünüz. Bu nedenle iletişimde tatlı dilli olmaya özen göstererek işlerinizi halletme yolunu tercih etmelisiniz.
10. ETKİNLİK
Aşağıdaki atasözlerini anlamlarıyla eşleştiriniz. Ardından bu atasözlerini kullanarak defterinize etkili konuşmanın önemini anlatan bilgilendirici bir metin yazınız. Metninizi yazmaya başlamadan önce yazınızın konusunu ve ana fikrini belirleyiniz. Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde ele alacağınız konuları ve örnekleri önceden tasarlayınız. Metninizde günlük hayatınızdan örnekler vererek yazınızın inandırıcılığını ve etkisini artırabilirsiniz.
1. Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim.
2. Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez.
3. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.
4. Dile gelen ele gelir.
Etkili Konuşmanın Önemi İle İlgili Bir Metin
Geçen gün arkadaşlarla beraberdik. Onlara tatlı dilin yılanı bile deliğinden nasıl çıkarabildiğini anlatmıştım. Bana inanmamışlardı. Oysa onlara hayatımda yaşadığım bir olaydan örnek verdiğimde ancak o zaman inandılar bana. Dedim ki bir arkadaşımdan ödevim konusunda yardım istemiştim. O kadar kaba istedim ki yapmadı ben de ona kötü sözler söyledim. Nerden bilirdim ki bıçak yarasının geçip dil yarasının geçmeyeceğini. Beni hiç affetmedi. Bana ders oldu. Başka zaman bir başka arkadaşımdan tatlı dille istedim hemen yaptı. Anladım ki tatlı dil yılanı bile deliğinden çıkarabiliyormuş.
Hakaret, ağır söz vb. gönül kırıcı davranışlar hiçbir zaman unutulmaz. (2)
Kişinin başına ne gelirse dilini tutmamasından gelir. (1)
Gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir. (3)
SONRAKİ DERSE HAZIRLIK
“Millî Kültürümüz” temasının ilk metni olan “Bayrağımın Türküsü” şirini ezberlemeye çalışınız.
Cevap: Bu etkinliği evde yüksek sesle okuyarak yapmalısınız.