Tasavvufi düşüncenin oluşumu ve gelişimi üç aşamadan meydana gelir.
1. Züht Dönemi
- Asr-ı Saadetle başlar. Sahabeden sonraki nesil ve tabiin devrini ve miladi 7. ve 8. asrı içine alır.
- Tasavvuf kavramının ortaya çıkışı ve sufi deyiminin ilk defa kullanıma başladığı döneme kadar devam eder.
- Bir zaman sonra Müslümanların dünya ve malına önem vermesi gibi nedenlerle bir grup Müslüman dünya nimetlerinden mümkün olduğunca uzak durup kendisini ibadete verdi.
2. Tasavvuf Dönemi
- Hicri ikinci asrın sonundan tarikatların ortaya çıktığı zamana kadar olan üç buçuk asırlık dönemdir.
- Cüneyd-i Bağdadi ve Beyazid Bestami bu dönemde yetişmiştir.
3. Tarikat Dönemi
- Tarikatlar, hicri ikinci asırda ortaya çıkmış, hicri altıncı asırdan başlayarak sosyal hayatın bir parçası haline gelmiştir.
- İbnü’l Arabi en büyük temsilcisidir.