Tanzimat Dönemi’ndeki hikâye yazarları ve eserleri

Tanzimat Dönemi’ndeki hikâye yazarları ve eserleri hakkında sizlere kısa bilgiler vereceğiz.

Tanzimat Dönemi, Tanzimat Fermanı ile birlikte başlayan bir dönemdir. Sanat her zaman yaşandığı dönemden beslenen bir yapıya sahiptir. Edebiyat da diğer sanat kolları gibi yaşanan tüm bu olaylardan etkilenmiştir. Öyle bir dönemdir ki edebiyat için bile yeni bir dönem olarak sayılmıştır.

Tanzimat döneminde Türk edebiyatında birçok yazar, birçok şair eserler vermiştir. Bu eserler, eskisine göre bakış açısı ve kullanılan dil bakımından farklı özelliklere sahiptir. Bu dönemde Türk edebiyatında birçok yenilik yaşanmıştır. Bu dönem, edebiyat için bir nevi batılılaşma dönemi olarak kabul edilmektedir.

  • Daha ilk eserlerden başlayarak, Tanzimat edebiyatı öykü ve romancılarının bir kısmı halka (Ahmet Mithat, Emin Nihat, Şemsettin Sami, Nabizade Nazım), bir kısmı aydın kişilere (Namık Kemal, Sami Paşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem) seslenmeyi tercih etmişlerdir.
  • Araba Sevdası: Yanlış batılaşmanın yol açtığı komik durumlar. (R. Mahmut Ekrem)
  • Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat: Görmeden evlilik, erkek baskısı ve zulmüne dayalı aile şartları, kadınların esareti. (Şemsettin Sami)
  • İntibah, Araba Sevdası: Yanlış kadınları sevmenin doğurduğu yıkımlar.
  • Sergüzeşt: Kölelik ve cariyelik. (Şemsettin Sami)
  • Karabibik: Bir köy yaşamı. (Nabizade Nazım)
  • Zehra: Kıskançlık ve kıskançlığın yol açtığı olumsuzluklar. (Nabizade Nazım)
  • Cezmi: Tarihi bir olay. (Namık Kemal)
  • Felatun Bey’le Rakım Efendi: Batılılaşmanın hangi yoldan ve ne şekilde olması gerektiği. (Ahmet Mithat Efendi)
Tanzimat 1. Dönem (1860-1876)
Tanzimat 2. Dönem (1876-1895)
  • Ziya Paşa
  • Namık Kemal
  • İbrahim Şinasi
  • Ahmet Mithat Efendi
  • Ahmet Vefik Paşa
  • Şemsettin Sami
  • Recaizade Mahmut Ekrem
  • Abdülhak Hamit Tarhan
  • Samipaşazade Sezai
  • Nabizade Nazım
  • Muallim Naci
  • Direktör Ali Bey
ZİYA PAŞA (1825-1880)
Başlıca Eserleri:
  • Zafername (1868, düzyazı şiir)
  • Rüya (ölümünden sonra, 1910)
  • Veraset Mektupları (ölümünden sonra 1910)
  • Eş'ar-ı Ziyâ (ölümünden sonra şiir, 1881)
  • Şiir ve İnşa (makale)
  • Harabat (Şiir Antolojisi)
  • Defter-i Âmal (Anı)
Tercümeleri:
  • Viardot'tan, Endülüs Târihi'ni,
  • Cheruel ile Lavallee'den,
  • Engizisyon Târihi'ni,
  • J.J. Rousseau'dan Emil
  • Moliere'den Tartuffe
NAMIK KEMAL (1840-1888)
Oyun:
  • Vatan Yahut Silistre (1873, yeni harflerle 1940)
  • Zavallı Çocuk (1873, yeni harflerle 1940)
  • Akif Bey (1874, yeni harflerle 1958)
  • Celaleddin Harzemşah (1885, yeni harflerle 1977)
  • Kara Bela (1908)
Roman:
  • İntibah (1876, yeni harflerle 1944)
  • Cezmi (1880, yeni harflerle 1963)
Eleştiri:
  • Tahrib-i Harâbât (1885)
  • Takip (1885)
  • Renan Müdafaanamesi (1908, yeni harflerle 1962)
  • İrfan Paşa'ya Mektup (1887)
  • Mukaddeme-i Celal (1888)
Tarih:
  • Devr-i İstila (1871)
  • Barika-i Zafer (1872)
  • Evrak-ı Perişan (1872, yeni harflerle 1973)
  • Kanije (1874)
  • Silistre Muhasarası (1874, yeni harflerle 1946)
  • Osmanlı Tarihi (1889, ölümünden sonra, yeni harflerle 3 cilt, 1971-1974)
  • Büyük İslam Tarihi, (1975, ölümünden sonra)
ŞİNASİ (1826-1871)
  • Tercüme-i Manzume
  • Şair Evlenmesi
  • Müntehabat-ı Eşhar (1862, Divan-ı Şinasi adıyla da bilinir, şiirlerinden seçmeler)
  • Durub-u Emsal-i Osmaniye (1863, atasözleri derlemesi)
  • Müntahabat-ı Tasvir-i Efkar (18623, 1885. Ebüzziya Tevfik tarafından düzenlenen seçme makaleler)
AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1912)
Roman-Öykü:
  • Kıssadan Hisse (1869)
  • Esaret (1870)
  • Hasan Mellah (1873)
  • Hüseyin Fellah (1873)
  • Dünyaya İkinci Geliş yahut İstanbul'da Neler Olmuş (1873)
  • Yeryüzünde Bir Melek (1875)
  • Felatun Bey'le Rakım Efendi (1875)
  • Karı Koca Masalı (1875)
  • Paris'de Bir Türk (1876)
  • Süleyman Musuli (1877)
  • Karnaval (1881)
  • Vah (1882)
  • Dürdane Hanım (1882)
  • Acaib-i Alem (fenni roman, 1882)
  • Cellad (1884)
  • Letaif-i Rivayat (25 kitaplık öykü dizisi, 1887)
  • Haydut Montari (1888)
  • Demir Bey yahut İnkişaf-ı Esrar (1888)
  • Gürcü Kızı yahit İntikam (1889)
  • Diplomalı Kız (1890)
  • Müşahedat (romanın romanı, 1891)
  • Hayal ve Hakikat (1892)
  • Taaffüf (Fatma Aliye ile, 1895)
  • Gönüllü (1896)
  • Amerika Doktorları (fenni roman, 1898)
  • Jön Türk (1910)
Oyun:
  • Eyvah (oyun, 1871)
  • Açık Baş (oyun, 1874)
  • Ahz-ı Sar yahut Avrupa'nın Eski Medeniyeti (1874)
  • Zuhur-ı Osmaniyan (1877)
  • Çengi (1877)
  • Çerkeş Özdenler (1884)
  • Fürs-i Kadim'de Bir Facia yahut Siyavuş (oyun, 1884)
Dil:
  • Durub-ı Emsal-i Osmaniye
  • Hekimiyatının Ahvalini Tasvif (1871)
Tarih:
  • Kainat (15 kitap, 1871-1881)
  • Üss-i İnkilab (2 cilt, tarih 1877-1878)
  • Tarih-i Umumi (2 cilt, 1878-1879)
  • Mufassal Tarih-i Kurun-ı Cedide (3 cilt, 1886-1888)
  • Tedris-i Tarih-i Edyan (1913)
  • Tedris-i Tarih-i Umumi (1913)
Makale-Mektup:
  • Menfâ (1877)
  • Zübdet-ül Hakayık (anı-belge, 1878)
  • Ekonomi-Politik (1879)
  • Müntehabat-ı Tercüman-ı Hakikat (3 cilt, 1883)
  • Arnavudlar ve Solyotlar (1888)
  • Müntehebat-ı Ahmed Mithad (3 cilt, 1889)
  • Halla-ü Ukad (mektuplar, 1890)
Ruhbilim:
  • Nevm ve Hâlât-ı Nevm (1881)
  • İlhamat ve Tagligat (1885)
ŞEMSETTİN SAMİ (1850-1904)
Roman:
  • Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (1872)
Oyun:
  • Besa yahut Ahde Vefa (1875)
  • Gâve (1876)
Dil:
  • Kamus-ı Türki (2 cilt, 1899-1900, tıpkıbasımları 1978, 1989)
  • Kamus-ı Fransevi (1882-1905, Fransızca'dan Türkçe'ye sözlük)
  • Kamus-ı Fransevi (1885, Türkçe'den, Fransızca'ya sözlük)
  • Küçük Kamus-ı Fransevi (1886, Fransızca'dan Türkçe'ye sözlük)
  • Usul-i Tenkit ve Tertib (1886)
  • Nev'usul Sarf-ı Türki ((1891)
  • Kamus'ül Âlam (6 cilt, 1889-1898, tarih ve coğrafya ansiklopedisi)
Ayrıca "Cep Kitapları" adıyla çeşitli konularda küçük öğrenci kitapları yayınladı.

AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891)

  • Lehçe-i Osmani (Türkçe Sözlük)
  • Fezleke-i Tarih-i Osmani (Kısa Osmanlı Tarihi)
  • Hikmet-i Tarih (Tarih Felsefesi)
  • Şecere-i Türki (Tercüme)
  • Moliere'in 16 eserini tercüme etmiştir.
RECAİZADE MAHMUT EKREM (1847-1914)
Şiir:
  • Nağme-i Seher (1871)
  • Yadigâr-ı Şebâb (1873)
  • Zemzeme (3 cilt, 1883-1885)
  • Tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888)
  • Pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893)
  • Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910)
  • Nefrin (1914)
Roman:
  • Araba Sevdası (1896-1963)
Öykü:
  • Saime (1888)
  • Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin
  • ir Neticesi (1890)
  • Şemsa (1895)
Oyun:
  • Afife Anjelik (1870)
  • Atala Yahut Amerikan Vahşileri (1873)
  • Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç (1874)
  • Çok Bilen Çok Yanılır (1916)
Nesir (Düzyazı):
  • Talim-i Edebiyat (1872)
  • Takdir-i Elhan (1886)
  • Kudemaden Birkaç Şair (1888)
  • Takrizat (1896)
ABDÜLHAK HAMİT TARHAN (1852-1937)
Şiir:
  • Sahra (1879)
  • Ölü (1886)
  • Hacle (1886)
  • Bir Sefilenin Hasbihali (1886)
  • Bâlâ'dan Bir Ses (1911)
  • Validem (1913)
  • İlham-ı Vatan (1918)
  • Tayflar Geçidi (1919)
  • Ruhlar (1922)
  • Garâm (1923)
Oyun:
  • İçli Kız (1874)
  • Sabr ü Sebat (1875)
  • Duhter-i Hindu (1875)
  • Nazife yahut Feda-yı Hamiyet (1876, 1919)
  • Tarık yahut Endülüs Fethi (1879, 1970)
  • Eşber (1880, 1945)
  • Zeynep (1908)
  • Macera-yı Aşk (1910)
  • İlhan (1913)
  • Tarhan (1916)
  • Finten (1918, 1964)
  • İbn Musa (1919, 1928)
  • Yadigar-ı Harb (1919)
  • Hakan (1935)
SAMİPAŞAZADE SEZAİ (1860-1936)
Roman:
  • Sergüzeşt (1889)
Öykü:
  • Küçük Şeyler (1892)
Oyun:
  • Şir (arslan, 1879)
Sohbet-Eleştiri-Anı:
  • Rumuzu'l- Edeb (1900)
  • İclal (1923)
NABİZADE NAZIM (1862-1893)
  • Heves Ettim(şiir,1885);
  • Minimini-yahut-Yine Heves(şiir,1886);
  • Yadigarlarım(anı-öykü,1886)
  • Zavallı Kız(öykü.1890)
  • Bir Hatıra(öykü,1890)
  • Karabibik(uzun öykü,1891)
  • Sevda(öykü,1891)
  • Mini Mini Mektepli(okuma ve yazma parçaları,1891)
  • Hala Güzel(öykü,1891)
  • Haspa (öykü,1891)
  • Seyyie-i Tesamüh(-hoşgörünün kötülüğü-uzun öykü,1892)
  • Esatir(mitoloji,1892)
  • Aynalar(fizik kitabı,1892)
  • Zehra(roman,1896)
MUALLİM NACİ (1850-1893)
Şiir:
  • Terkib-i Bend-i Muallim Naci
  • Ateşpare (1883)
  • Şerâre (1884)
  • Fürûzan (1885)
  • Sümbüle (1889)
  • Yadigâr-ı Naci
Eleştiri:
  • Muallim (1886)
  • Demdeme (1886)
Anı:
  • Medrese Hatıraları (1885)
  • Ömer'in Çocukluğu (1890-1969)
Sözlük:
  • Lügat-ı Naci (1891-1978)
Araştırma:
  • Osmanlı Şairleri (1890-1986)
  • İstilahât-ı Edebiyye (1890-1984)
  • Esâmi (1890)
Mektup:
  • Muhaberat ve Muhaverat (1884)
  • Şöyle Böyle (1884)
  • Mektuplarım (1886)
Oyun:
  • Heder (ölümünden sonra, 1908)
DİREKTÖR ALİ BEY (1844-1899)
Oyun:
  • Kokona Yatıyor yahut Madam Uykuda (1870)
  • Ayyar Hamza (Moliere'den adapte -1871)
  • Misafir-i İstiskal (1871)
  • Geveze Berber (1873)
  • Gavo Minar ve Şürekası (tercüme oyun-1889)
  • Letafet (1897)
  • Lehçetü'l Hakayık (mizah sözlüğü-1897)

👍 BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan, isimsiz ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yorumların her türlü cezai ve hukuki sorumluluğu yazan kişiye aittir. Eğitim Sistem yapılan yorumlardan sorumlu değildir.

SORU & CEVAP Haberleri