Öncelikle soruyu anlamak çok önemli. İşin nirengi noktası bu diyebiliriz. Soruyu tam olarak anlamadan seçeneklere geçmemekte fayda var. Aksi takdirde soruyu tekrar okumak zorunda kalırsınız. O nedenle sınav öncesi çok sayıda soru çözüp farklı nitelikteki soru tipleriyle hemdem olursanız soruyu anlama ve çözme hızınızı artırabilirsiniz.
Her soruda bütün seçenekler okunduktan sonra cevap belirlenmelidir. Yanlış yapılan sorularda karşımıza çıkan temel problem doğru olduğuna inanılan seçeneği görür görmez işaretleyip hemen diğer soruya geçme anlayışıdır. Özellikle olumsuz soru kökü barındıran sorularda, öğrenci soruyu olumlu algılayıp hemen gördüğü ilk seçeneği doğru olarak işaretleyebiliyor. O nedenle buna çok dikkat edilmelidir.
Bilinmeyen ya da hatırlanamayan kavramlardan dolayı soruyu boş bırakma da karşımıza çıkan temel yanlışlardan biri. Özellikle paragraflı sorularda anlamı bilinmeyen ya da hatırlanamayan kavramlar olabilir. Bu kavramları görüp, ‘Bu soruyu çözemem’ önyargısıyla soruya yaklaşılmamalıdır. Paragrafın geneline bakarak bu kavramlar hakkında fikir yürütebiliriz.
‘Uzun soru, zor sorudur’ anlayışı yanlıştır. Uzun paragrafların çoğu, içerik hakkında daha açıklayıcı bilgilerin olduğu paragraflardır. Paragraf sorularında önce koyu yazılmış olan soru kökü okunmalı, ardından paragraf okunmalıdır. Soru kökünü okumadan paragrafı okuyan öğrenciler, bu soruları yeniden okumak zorunda kalmakta ve zaman kaybetmektedirler.
Altı çizili sözcüklerin olduğu sorulara özen göstermek sınavdaki yanlış yapılan soru sayısını azaltacaktır. Bu tip soruları görünce, altı çizili sözcükler hemen büyük bir daire içine alınarak belirginleştirilmelidir. Böylece soruyu yanlış algılama ihtimalimizi ortadan kaldırabiliriz. Çok sayıda işlem gerektiren sorularda kesinlikle kafadan hesap yapılmamalı, yazılarak, kâğıt üzerinde işlem sırası gözetilerek bu sorular çözülmelidir. Bu tip sorular kalem kullanmadan, işlem sırası gözetilmeden yapılırsa hatalı çözülebilir. Ayrıca sınavın sonunda bu çözümleri kontrol etme imkânı olmaz.
Öncüllü sorular, öğrencilerin en çok zorlandığı sorulardır. Üç öncüllü bir soruda sanki öğrenci üç farklı soru çözüyor gibidir. Öncüllü sorular daha fazla bilgi ve dikkat gerektirir. Bu tip sorularda branş bilgisinin önemi ortaya çıkmaktadır. O nedenle bilgi depomuz dolu olmalıdır.
Sorularla duygusal bir ilişkiye girilmemelidir. ‘Eyvah bu soruyu yapamadım’ paniğiyle birlikte diğer sorulara da ‘Yapamayacağım’ düşüncesi ve kaygısıyla yaklaşılmamalıdır. Bazen 2-3 soru peş peşe zorlayabilir. Her soruya, ‘diğer sorulardan bağımsız’ anlayışı ve duygusuyla yaklaşmak gerekir. Zorlanılan ya da zaman kaybı oluşturacak tarzda soruları test sonuna bırakmak önemlidir. Sorularla cebelleşen öğrenciler hem zaman hem de moral kaybına uğramaktadırlar.
*Zirve Yayınları Rehberlik Yayın Yönetmeni
Tek hatam, işlem hatam
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var: İnsan metabolizmasının uzun bir süre dikkatini belli bir işte yoğunlaştırması çok da kolay değildir. O nedenle abartılı olmayacak düzeyde yapılan işlem hatalarını doğal bir durum olarak görmek lazım.Peki, işlem hatalarının belli başlı nedenleri ve çözüm yolları nelerdir?
Acelecilikten kaynaklanan işlem hataları
Sınav sadece bilgiyi ya da bilgiyi kullanma becerisini, yorumlama gücünü ölçmüyor. Süreye karşı yarış halinde olan öğrenci eğer makul sürede soruları cevaplayamıyorsa aceleci davranarak ya verileri yanlış okumakta ya da işlemlerde hata yapmaktadır. Bu nedenle soru çözüm hızını artırmaya yönelik bazı tedbirler alınmalıdır. Ne kadar çok ve farklı nitelikte soru (sınav formatına uygun olmak koşuluyla) çözülürse hem sınavda soruyu algılama hızı artacak hem de işlemleri daha seri yapma becerisi kazanılacaktır.
Kalem kullanmadan, kafadan yapılan hesaplamalar
İşlem hatalarına neden olan bir diğer faktör kalem kullanmadan, kafadan yapılan hesaplamalarla doğru cevaba ulaşma gayretidir. O nedenle mutlaka kalem kullanarak soruları çözmek gerekir. Çözümün bu şekilde yapılması sınav sonunda öğrencilere cevaplarını kontrol etme imkânı da sağlayacaktır.
Yoğun işlemli soruların sınavın sonlarına bırakılması
Yoğun işlemli soruların sınavın son zaman dilimlerine bırakılması da bazı öğrencilerde işlem hatalarının yaşanmasına neden olmaktadır. O sürece kadar yorulan beyin, soruları tam, doğru ve hızlı bir şekilde algılayamaz ve işlemlerde basit hataların yapılmasına zemin hazırlar. Bu noktada öğrencilerin sınavdaki soru çözüm sıralarını kendi bünyelerine uygun şekilde ayarlamasının önemi ortaya çıkmaktadır. Her öğrenci kendi durumuna göre bir çözüm stratejisi geliştirmelidir. Bu stratejiyi belirlerken sınava kadar yapılan deneme sınavlarındaki tecrübeler kullanılmalıdır. Bunun yanı sıra sınavda zaman zaman kısa molalar verip, oturuş pozisyonu değiştirilerek beden ve beyin rahatlatılıp dikkat yeniden toparlanabilir.
Soruyu gelişigüzel çözmek
Soruyu gelişigüzel çözme, girilen sınava önem vermeme de işlem hatalarının bir diğer nedenidir. Özellikle gereğinden fazla ve bilinçsiz şekilde çözülen deneme sınavlarına karşı öğrenciler böyle bir tavır geliştirebilirler.Yeterli sayıda çözülen, zorluk düzeyi gerçek sınavla örtüşen ve uygun şart ve ortamlarda uygulanan deneme sınavları öğrencinin bu olumsuz tavırlarını ortadan kaldıracaktır.
Son bir tavsiye:
Eğer süreyi doğru kullanabilir ve sınavı bir süre erken bitirebilirseniz çözümlerinizi yeniden gözden geçirerek işlem hatasına düştüğünüz soruları düzeltebilirsiniz. Bu noktada daha önce de belirtildiği gibi sınavda işlemleri kalem kullanarak yapmak çok önemlidir.
Hakan BAYKAL