Deniz seviyesindeki havada sesin hızı yaklaşık olarak 340 m/s, 1,087 ft/s, 761 mph ya da 1,225 km/h olarak kabul edilebilir. Ayrıca gövdesi ve motorları uzun süreli sesten hızlı uçuşa müsaade edebilecek özelliklerde olan uçaklara süpersonik uçaklar denir. Günümüz savaş uçaklarının büyük kısmı süpersonik uçaklardır. F-16 bunlara örnektir.
Ses, bir ortamın taneciklerinin bir dalga kaynağı tarafından titreştirilmesiyle oluşan periyodik bir basınç dalgasıdır. Bu dalgalar kulak tarafından toplanır ve beyinde ses olarak algılanır. Ses dalgaları, deniz seviyesinde ve 20º C sıcaklıkta 343 m/s hızla yayılır. Sonik patlama, ses dalgalarını oluşturan kaynağın ses hızında veya ses hızından daha hızlı hareket etmesinin bir sonucudur.
Sonik patlama, ses hızı veya üzerinde bir hızla hareket edilmesinin bir sonucudur. Ses hızı, deniz seviyesinde ve 21ºC sıcaklıkta yaklaşık 1235.5 km/sa’dir. Günümüzde bazı uçaklar bu hız sınırını aşabilmektedir bunun sonucunda da sonik patlamalar meydana gelir.
Sonik patlama nedir
Sonik patlama (sonic boom), ses hızında veya ses hızının üzerinde bir hızda hareket edilmesi sonucu oluşuyor. Ses hızı, deniz seviyesinde ve 21ºC sıcaklıkta yaklaşık 1235.5 km/sa'dir. Günümüzde bazı uçaklar bu hız sınırını aşabiliyor ve bunun sonucunda da sonik patlamalar meydana geliyor. Örneğin F-16'lar, ses hızından daha hızlı uçabildikleri için sonik patlama meydana getiriyorlar. Bir uçak hareket halinde iken sürekli olarak, yarıçapları uçağın bulunduğu konumdan dışarıya doğru büyüyen küresel ses dalgaları oluşturur. Bu dalgaların hızı; havanın yoğunluğu, nem oranı gibi değerlere bağlı olup; sesin o atmosfer koşullarındaki hızına eşittir. Uçak yeterince yüksekten uçuyorsa, yere ulaşamaz, dolayısıyla onları duymayız bile. Ancak uçak ses hızına ulaştığında, yol açtığı ses dalgalarını önüne katıp sürüklemeye başlar.
Ses duvarı nedir nasıl aşılır
Sesin hızı saatte 1200 kilometredir. Bir uçak, havada ses hızından daha hızlı uçmaya başladığı an, ses duvarını aştı denilmektedir.
Sesin havadaki hızı yükseklik ve ısıyla değişir. Deniz yüzeyinde ses duvarı saatte 1200 kilometrelik bir hızla aşılır da, 15.000 metre yükseklikte ses duvarını aşmak için saatte 1000 kilometrelik bir hız yeterli olmaktadır.
Uçağın hızı, sesin yayılma hızına eşit olduğu anda uçak ses titreşimlerinden meydana gelen çok kuvvetli bir engelle karşı karşıya kalır ki buna Ses Duvarı adı verilir. Uçak hızını daha da artırırsa, motorun çıkardığı ses artık uçağa yetişemez olur. Uçak geçmiş gitmiş, ses dalgaları arkasında kalmıştır.
Eğer kaynağın hızı, ses hızına ulaşırsa, o zaman olan olur. Ses dalgalarının hepsi üst üste biner. Yani kaynak, çıkardığı ses dalgalarıyla beraber aynı hızda ilerlemeye başlar. Bu dalgalar moleküller üzerinde titreşim etkisi yarattığından dolayı üst üste binmiş bir çok ses dalgasının titreşim etkisi de katlanmış olur.
Bu da bir basınç oluşturur ve bir jet ses hızına eşit hıza ulaştığı an, bir yüksek basınçlı hava duvarı ortaya çıkar. Bu duvar sert bir duvardır. Jetler bu duvarı delerek ses hızını aşarlar, ve bu sırada biz ortaya müthiş bir gürültü çıkar. İşte sonic boom olarakta bilinen yani ses duvarı patlaması bu şekilde gerçekleşmiş olur.