Soru : Sokullu’nun Kanal Projeleri
Ticaret yollarının kontrolü ve denetiminin sağlanabilmesi, Hindistan tarafından hac ve ticaretin yapılabilmesi, Yemen, Hicaz ve Habeş vilayetlerinin Portekiz saldırılarından korunabilmesi, Akdeniz donanmasının gerektiğinde Kızıldeniz ve Hint Okyanusu’na geçebilmesi için Sokullu Mehmet Paşa Dönemi’nde Akdeniz ile Kızıldeniz arasında Süveyş Kanalı açılmak istenmiş ancak bu kanal açılamamıştır. Sokullu’nun başka bir projesi ise Don-Volga Kanal Projesi’ydi. Sokullu bu projeyle Osmanlı donanmalarını Hazar Denizi’ne geçirmeyi hedeflemişti. Bu projenin amaçları; Rusların Kuzey Denizi’ne yönlendirdiği Türkistan üzerinden geçen uluslararası yolu tekrar Astrahan-Kırım üzerine çekebilmek, gerektiğinde donanmayı Hazar Denizi’ne ulaştırmak, Karadeniz’den Hazar’a gemilerle erzak ve mühimmat sevk ederek Gürcistan ve Azerbaycan’da tam kontrolü sağlamak, İran içlerine ve Türkistan’a kadar fetihleri sürdürebilmekti. Kırım Hanı’nın isteksizliği, olumsuz coğrafi şartlar ve hava koşulları nedeniyle kanal açılamamıştır. Küpeli, 2008, ss.391-398.
Sokullu’nun kanal projeleri başarıya ulaşsaydı Osmanlı siyaseti ve ekonomisi nasıl bir değişim gösterirdi?
Ödev cevabı kısaca : Sokullu Mehmet Paşa'nın kanal projelerinin başarılı olması, Osmanlı siyasetinde ve ekonomisinde büyük değişimlere yol açabilirdi. Ticaretin canlanması, stratejik kontrolde güçlenme, kontrol alanının genişlemesi ve ulaşım kolaylığı gibi etkilerle Osmanlı'nın genel gücünün artması mümkün olurdu.