Haritayı incelediğinizde, coğrafi konum açısından daha avantajlı görünenler, İtilaf Devletleri mi yoksa İttifak Devletleri midir?
Osmanlı İmparatorluğu 1914’te Avrupa’da patlak veren savaşı, coğrafi konumu sayesinde üç kıta politikasını etkileyecek şekilde genişletme potansiyeline sahipti. Almanya savaşı sürdürebilmek için İtilaf Devletleri’nin çevrelemesinden kurtulmalıydı ve bunun çaresini de Osmanlı jeopolitiğinden azami surette yararlanmada bulmuştu. Almanlar Osmanlıları kullanmayı başardılar. Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşa girişi sayesinde savaş yayılınca, Almanya Avrupa’da nefes aldı. Yeni ortaya çıkan cepheler sayesinde Osmanlı birlikleri çok sayıda Rus ve İngiliz Koloni tümenini kendi üstüne çekmişti. İngiliz tümenlerinin Mısır’da birikmesi, Gelibolu, Filistin ve Irak’ta açılan cephelerin takviyesi ve Ruslar için ikinci cephe açılması Osmanlı sayesinde olmuştur. Bu da Almanlara stratejik avantaj sağlamıştır. İtilaf Güçleri de Almanya’yı yenilgiye uğratabilmek için çevrelemeyi tamamlamanın Osmanlı’yı savaş dışı bırakmaktan geçtiğini anlamışlardı. Böylece İngilizler cephe sayısının çokluğuna rağmen Osmanlı’ya yüklendiler. Bu hamle savaşın sonunda Ortadoğu haritasını tamamen değiştirecekti.
Sizce Osmanlı Devleti savaşa katılmayıp tarafsız kalabilir miydi? Nedenleriyle beraber tartışınız.
Osmanlı Devletinin savaşa girişinden 100 yıl sonra yukarıdaki sorulara tarafsız ve tarihi gerçekler ışığı altında net cevap verebilmek mümkün değildir. Bu konuda net cevap verenlerin ne dediğine dikkatle bakıldığında; ya 1914’ün şartlarını iyice göz önünde bulundurmadan, olup bitmiş tarihi bir olayı sonuçları üzerinden tahlil etmeye çalıştıkları, ya da Osmanlı Devleti’nin sonunu getirmiş olan bu tarihi hadiseye duygusallığın getirdiği bir tarafgirlikle yaklaştıkları görülür. Bazı kişiler Osmanlı Devleti’nin savaşın en önemli objelerinden birisi olarak harpte tarafsız kalamayacağını ifade ederken, öte yandan devleti idare edenlerin savaşa giriş zamanını doğru seçmemiş olduklarını da belirtmektedir.