Sinema tarihi, sinemanın bulunuş, doğuş ve gelişme evrelerini sanat, estetik, uygulayım, uygulayımbilim, işleyim, ekonomi, toplumbilim yönlerini göz önüne alarak araştıran; bütün bu evrelerdeki filmleri, film türlerini, bunlardaki çeşitli öğelerin özellik ve gelişmelerini, bu yaratı ve gelişmelerde katkıları olan kişileri, sinema üzerine düşünce ve kuramları, dünya sinemasıyla olan ilişkileri, etkileşimi ele alan tarih dalı.
Sinema tarihi, tarih araştırmalarının kural ve yöntemlerine sıkı sıkıya uymak zorunda olduğu gibi; sanat tarihçilerinin yöntemlerine de uymak zorundadır. Öte yandan, genelde uygulayımbilim, işleyim, ekonomi, toplumbilim bir sanat dalının incelenmesinde ve tarihinin yazılmasında ele alınan konular olmasa da, sinemanın bir sanat olarak gelişmesinde ve ürünün ortaya konmasında, yapısı bakımından, bu yan dallara ayrılmaz biçimde bağlıdır.
Sinema, sanat dalları arasında en genç olan sanattır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmıştır. Sinema tarihi hakkında çok kısa bilgi sahibi olalım ve sinemanın aslında nasıl başladığını öğrenelim.
Sinemanın başlangıcında şaşıracaksınız ama Thomas Edison adı vardır. Thomas Edison'u hepimiz ampulü icat eden bilim insanı olarak tanırız. Aslında Thomas Edison sadece bundan ibaret değildir. Thomas Edison çok başarlı bir iş adamıdır ve yeni bir iş fırsatı kovalamaktadır. Yeni bir iş kurmak için fikirler düşünürken kinetoskop adını verdiği bir icat buldu. Bu icat ile Dünya'da ilk kez video çekmeyi başaran insan oldu.
Kinetoskop, küçük bir kutu içinde hareket eden fotoğraflardan oluşan bir makineydi. Bu makine çok küçük olduğu için yalnızca bir kişinin videoyu izlemesini sağlıyordu. Sinemanın başlangıcı olan bu icat, tam olarak sinema olamamıştı.
Sinemanın asıl olarak bir sanat olmasını ve birden fazla insanın katılabileceği bir etkinlik olmasını sağlayanlar ise iki kişiydi, iki kardeş: Lumiere Kardeşler.
Lumiere Kardeşler, kinotoskopu bir adım daha ilerletip bir meydanda gösteri yapabilecek kadar büyüttüler. Kısa videolar çekip bunu birçok insanın izlemesini sağlıyorlardı.
Lumiere kardeşlerin ardından sinema tarihine adını yazdıran isim George Melies oldu. Melies, Lumiere kardeşler ile birlikte çalışmak istiyordu ancak kabul edilmedi. Çok hırslı bir adamdı ve kendi kendine büyümeye karar verdi. Çekim yaptığı sırada kesme yöntemini keşfetti. İlk bilim kurgu filmini de George Melies çekti.
Şimdi de sinema tarihinin sıradaki ismi, gerçek bir film çeken ilk ismi göreceğiz. Edwin S. Porter, sokağa çıkıp gerçekten bir film çeken ilk isim oldu. Ayrıca çektiği bu film tarihte ilk "kovboy filmi" olarak yerini aldı. Filmi izlemek isterseniz adı "Büyük Tren Soygunu"dur.
Tarihte ilk kez uzun metrajlı bir film çeken isim ise "Demille" olmuştur. Ancak Demille çektiği bu film ile değil, Hollywood'u bir sinema merkezi haline getirmesi ile tarihe adını yazdırmıştır. Griffith ise o döneme kadar yapılan en büyük harcamayı yapmış ve tam olarak 3 saatlik bir film çekmiştir. Tarihte onu da bu başarısı ile görürüz.
Sinema, teknoloji ile beraber gelişen oldukça genç bir sanat dalıdır. Fotoğraf makinesinin ardından çıkmıştır. Sinema tarihine adını yazdıran önemli isimler:
- Thomas Edison
- Lumiere Kardeşler
- George Melies
- Edwin S. Porter
- Cecille B. Demille
- D. W. Griffith
- Friedrich Wilhelm Murnau
- Dziga Vertov ve Robert J. Flaherty
- Sergei Eisenstein
- Charles Chaplin
- Alan Crosland ve Warner Bross
- Orson Welles
- Walt Disney
- Roberto Rossellini
- Alfred Hitchcock
ve daha sayamayacağımız kadar çok isim olmuştur.