Eskiden düzyazıya inşa adı verilmiştir. Günümüzde ise bu düz anlatımlı metinlere düz yazı adı verilmektedir.
Şiir genellikle duyguları nesir yani düzyazı ise genellikle düşünceleri anlatmada araç olarak kullanılmaktadır.
Şiirde sembollerle dolu bir anlatım varken düz yazıda kullanılan dil içinde kelimeler çoğu zaman gerçek anlamları ile kullanılır.
Şiirde bir ahenk ve şiirde uyumu sağlayan kafiye, redif gibi ahenk unsurları bulunmaktadır.
Şiirlerde söz sanatlarına çokça yer verilirken düz yazıda bu sanatlar yoktur. Fakat nadir olarak karşımıza çıkan düz yazı sanatları da mevcuttur.
Şiirde de düz yazıda da akla gelen her konu işlenebilir ancak şiir daha çok duygusal konulara yer vermektedir.
Şiirler de düzyazılar da kendi içinde türlere ayrılmaktadır.
Düzyazılarda anlatım şiire göre çok daha açık ve düzdür, bu nedenle şiire göre çok daha kolay anlaşılırlar. Şiirden ise herkes farklı bir anlam çıkarabilir çünkü şiir dili genellikle sembollerle yüklüdür.
Şiirde her birime dize, düzyazıda ise her birime satır adı verilmektedir. Şiirdeki dizeler bentleri, düzyazıdaki satırlar paragrafları meydana getirmektedir.
Düz yazının özellikleri nelerdir
- Hem olay hem de düşünce yazıları giriş - gelişme - sonuç bölümünden oluşur.
- Olay yazılarının giriş kısmında karakterler tanıtılır. Düğüm adıyla da bilinen gelişme bölümünde okurlara aktarılan olaylar, çözüm bölümünde sonuca bağlanır.
- Düşünce yazılarının giril kısmında ele alınacak konudan bahsedilir. Gelişme bölümünde düşünceyi tanık gösterme, tanımlama ve benzetme gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurulur. Sonuç bölümünde yazar, savunduğu fikirleri temellendirir.
- Düz yazıların kaleme alınma amacı okura bilgi vermektir.
- Yazar anlatımı güçlendirmek için tezat, intak, teşhis ve teşbih gibi söz sanatlarını kullanır.
- Düz yazılarda kafiye yerine sessel yineleme kullanılır.
Düz yazı ile şiir arasındaki farklar nelerdir
- Şiir beyit ya da kıtalarla yazılır. Düz yazı paragraflarla kaleme alınır.
- Şiir türündeki eserlerde duygu ve izlenimler ön plandadır. Düz yazıda ise fikirler önceliklidir.
- Şiirde biçim ve ahenk unsurları içerikten önce gelir. Düz yazıda içeriğe üsluptan daha fazla önem verilir.
- Dolaylı anlatımın esas alındığı şiir türündeki eserlerde anlam, çağrışım ve imgelerle okura aktarılır. Düz yazıların genelinde doğrudan anlatım tercih edilir.