İşitme yetersizliğimiz yoksa etrafımızı dikkatli dinlediğimizde doğada birçok değişik sesin olduğunu fark edebiliriz. Örneğin; insanlar konuşur, kuşlar öter, kediler miyavlar, arılar vızıldar. Bunların hiçbiri olmasa dahi su sesini, rüzgâr sesini veya gök gürültüsünü duyabiliriz. Hele birde kentte yaşıyorsak araba seslerini, itfaiye veya ambulansların siren seslerini işitiriz.
Yukarıda birkaç örneğini verdiğimiz sesleri düşünecek olursak her sesin bir kaynağının olduğunu söyleyebiliriz. Çevremizdeki çeşitli ses kaynaklarından çıkan sesleri işitiyoruz. Ses kaynaklarından çıkan sesleri duyabilmemizi sağlayan özellik sesin şiddetidir. İnsan kulağı ancak belli bir şiddetin üzerindeki sesleri duyabilir, altındaki sesleri duyamaz. Ses şiddetini değiştirmeye yarayan bazı araçlar vardır. Bunlar ses teknolojisi araçlarıdır. Geçmişte ve günümüzde kullanılan ses teknolojisi ürünlerinin neler olduğunu biliyor muyuz?
Ses şiddetinin artırılmasıyla ilgili geliştirilen teknolojik araçlardan biri megafondur. Ses kaynağına olan uzaklık arttıkça ses şiddeti azalır. Dolayısıyla sesimizi daha uzaklara iletmek için megafon kullanılır. Sesin duyulabilmesi için şiddetinin artırılması gerekir. Günümüzde de ses şiddetini artırmak için megafon kullanımına devam edilmektedir. Özellikle toplulukların karşısında konuşma yapmak isteyenler, pazarcılar ve sokak satıcıları, seslerini duyurmak amacıyla megafondan yararlanmaktadır.
Ses şiddetini artırmak için farklı araçlar kullanılır. İşitme güçlüğü çeken insanlar işitme cihazı denilen araçlar kullanırlar. Bu cihazlar çevreden gelen seslerin şiddetini artırarak sesin daha iyi duyulmasını sağlar. İlk işitme cihazları büyük ve hantal bir görüntüye sahipti. Daha sonra geliştirilen işitme cihazları 3 voltluk ve 6 voltluk pillerle çalışıyordu. İlerleyen zamanlarda ise daha da geliştirilen bu cihazlar tek pilli ve küçültülmüş olarak kullanıma sunuldu.
Günümüzde ise dijital işitme cihazları geliştirilmiştir. Bu işitme cihazları bilgisayarla programlanabilmektedir. Ses şiddetini değiştirmeye yarayan araçlardan biri de mikrofon ve bağlı olduğu hoparlördür. Sesi bir yerden başka bir yere iletme görevi açısından Alexander Graham Bell’in (Aleksandır Graham Bel) 1867 yılında yaptığı telefon, mikrofonun ilk başarılı örneği olarak kabul edilebilir. Daha sonraki yıllarda mikrofonun duyarlılığını artırıcı bazı gelişmeler sağlanmıştır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle mikrofonda da çeşitli gelişmeler sağlanmıştır. Ses şiddetini değiştirmeye yarayan araçlardan hoparlör ise bilim insanları tarafından yapılan çalışmalarla ortaya çıkarılmış bir sistemdir. Günümüzde hoparlör yerine kullanılabilen kulaklıklar geliştirilmiştir.
Kulaklık; hoparlör yerine kullanılabilen, taşınması kolay, ince ve hafif yapıya sahip bir ses cihazıdır. Günümüzde elektrikli cihazların birçoğunun kulaklık cihazları bulunmaktadır. Radyo, bilgisayar, cep telefonu gibi birçok aletin kulaklıkları vardır. Ses teknolojileri ile ilgili diğer araçlar da sesleri kaydetmeye yarayan araçlardır. Thomas Edison 1877’de “fonograf”ı icat etti. Bu aletle sesler kaydedilebiliyor ve kayıtlı sesler dinlenebiliyordu. Daha sonraki yıllarda “gramofon” adı verilen bir araç geliştirildi. Sesleri kaydetmek için yassı bir plak kullanıldı. Gramofonda ses, plak üzerindeki yiv denilen bölgelere kaydediliyordu.
Geçmişte şimdiki teyplerin öncüsü olan ”telegrafon” adlı bir aygıt geliştirilmişti. Bununla ses, bir telin üzerine kaydedilebiliyordu. Daha sonra geliştirilen plastik teyp kasetleri ile plaklarda telegrafona yapılan kayıtlardan daha uzun kayıtlar yapılabildi. Günümüzde CD denilen kompakt diskte ses kaydedilmektedir. Lazer ışınıyla girintiler taranarak ses titreşimleri elde edilmektedir.
Ses bantları 1987’de ortaya çıkmıştır. Bunlar, önceki teyp kasetlerinin yarısı büyüklüklüğünde olmalarına karşın her iki tarafına ikişer saatlik kayıt yapılabilmektedir. Günümüzde kaset, CD, ses kayıt cihazları gibi araçlara sesler kaydedilmekte ve yapılan kayıtlar bunlardan dinlenebilmektedir. Ses kayıt cihazları ile ilgili gelişmeler her geçen gün artarak devam etmektedir. Günümüzde bluetooth (bulutut) kulaklıklar kablosuz ses iletişimi imkânı sağlamaktadır. Ses şiddetini değiştirmeye yarayan araçların neler olduğunu öğrendik. Peki bu araçların olumlu ve olumsuz etkileri neler olabilir?