Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Seviye Belirleme Sınavı’na (SBS) giren 8. sınıf öğrencileri için lise tercihini tek liste üzerinden yapma kuralı getirdi. Eski sistemdeki karmaşayı çözmek için getirilen bu yeni uygulama öğrenci ve velileri zor durumda bıraktı. Öğrenciler kaydolmak istedikleri liseleri 10 tercihte sıralayacak. Bu, adayın hem asil hem de yedek listesi olacak. Öğrenci tercih ettiği okullardan birine asil veya yedek olarak yerleşemezse sistem, adayı otomatik olarak bir okula kayıt edecek. Böylece öğrenci açıkta kalmayacak. Asıl mesele ise öğrencinin kendi düzeyine uygun bir okula yerleşip yerleşemeyeceği. Bu yıl çoğu düz lise, Anadolu lisesine dönüştürüldü. Bu da bütün Anadolu liselerinin aynı kalitede olmadığı anlamına geliyor. Uzmanlar, sonradan pişmanlık yaşanmaması için okulların iyi araştırılması ve tercihlerin en zor olandan garanti olana doğru sıralanması gerektiğini belirtiyor. Sürenin kısalığı ise bir başka handikap. Uzmanlara göre 15-21 Temmuz tarihleri arasındaki 6 günlük süre adayın seçeceği okulu tanıması açısından yeterli değil.
1 milyon 112 bin 604 öğrencinin girdiği ve son kez yapılan Seviye Belirleme Sınavı’nda (SBS) adaylar 10 tercih üzerinden yerleşmek istediği okulları seçebilecek. Ancak adayın hem asil tercihleri hem de yedek tercihleri yaptığı bu liste üzerinden gerçekleştirilecek. Tercih listesi sadece bir kez hazırlanacak. Onaylama işleminden sonra değiştirilemeyecek. Bu noktada 10 tercihlik listenin doğru sıralanması büyük önem taşıyor. Hem asil yerleştirme için hem de devamındaki yedek yerleştirmede 10 tercihlik bu listenin kullanılacağını hatırlatan Anafen rehberlik uzmanı Recep Uysal, “Tercihlerin çok dikkatli bir biçimde yapılması gerekiyor. MEB, tercihlerle alakalı okul listelerini pazartesi yayınlayacak. Adayların bu listeleri inceleyerek kendi puanlarına, yüzdelik dilimlerine ve genel başarı sıralarına en uygun okulları yazmaları lazım. Bu yılki sınavın zor olması sebebiyle puanlar biraz düştü. Bu nedenle puanlar yanıltıcı olabilir. Geçen yılki yüzdelik dilimleri ve genel başarı sıralamalarını baz alarak tercih yapılması şart.” bilgisini veriyor.
Öğrencilerin tercih ettikleri okullara puan üstünlüğüne göre yerleştirileceğini belirten Uysal, “Belirlenecek listede örneğin 4. tercihini kazanan ancak 3. sıradaki tercihinin yedek listesine giren aday, puan sıralaması yapıldıktan sonra yedek yerleştirmeler ile 3. sıradaki tercihine de yerleştirilebilir. Yerleştirme sonuçları açıklandığında öğrencinin asil ve yedek olarak yerleştiği okullar aynı anda görülecek. Bütün yerleştirmeler tercih önceliği ve puan üstünlüğü göz önüne alınarak yapılacak.” diyor. Bu sebeple velilerin 12-16 Ağustos 2013 tarihleri arasında saat 17.00’ye kadar öğrencinin asil olarak yerleştirildiği okula giderek kayıt yaptırması, ardından Bakanlık tarafından açıklanan takvime göre yedek kayıt dönemlerini ve sıralarını https://e-okul.meb.gov.tr adresindeki ‘veli bilgilendirme sistemi’nden takip etmeleri gerekiyor.
Uğur Dershaneleri Rehberlik Koordinatörü Turgay Polat da tercih sıralaması yaparken okulların çok iyi araştırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Polat, “Anadolu liselerinin avantajını üniversite sınavı avantajı olarak görmesinler. Okulları tercih listesine eklerken gözetmeleri gereken en önemli şey, okul beş yıllıksa, yabancı dil eğitimi, fen-teknoloji bazında farklı bir çalışma şekli ve bunun gibi ekstra özellikleri varsa bu okulları tercih etmeliler. Yoksa eski sistemdeki gibi okullar arasında bir fark yok. Bu nedenle evlerine en yakın okulu tercih etmeleri bile daha uygun olacaktır.” uyarısında bulunuyor. Sıralama yaparken Türkiye başarı sıralamasının göz önünde bulundurulmasını da tavsiye eden Polat, “10 tercih hakkını kendi başarı sıralamalarına göre değil de genel Türkiye başarı sıralamasına göre yapmalılar.” diyor.
Veliler: Nasıl sıralama yapacağız, bilmiyoruz
Bu yılki SBS’ye giren öğrencilerden biri de İbrahim Furkan Bayram. Hem kendisi hem de ailesi tercih listesini neye göre hazırlayacaklarını bilmiyor. Sistemle ilgili hiçbir bilgilerinin olmadığını söyleyen anne Ayşegül Bayram, “Oğlum bu yıl girdiği SBS’den 331 puan aldı. Hangi liseleri tercih etmemiz gerektiğini bilmiyoruz. Okulda da bizi ya da öğrenciyi bilgilendiren kimse yok.” diyor. Eğitimi iyi olan bir lise yerine puanına göre bir lise tercih etmek zorunda olduklarını dile getiren Bayram, “Bu sebeple okul tercih ederken çok zorlanacağız. Kimsenin sistemden haberi yok.” ifadelerini kullanıyor.
Doğru tercih için nelere dikkat edilmeli?
Tercih ve yerleştirme işlemlerinde yapılan değişiklikler nedeniyle, tercih ve yerleştirme e-kılavuzu dikkatli okunmalı.
Bu yıl kontenjanların değiştiği, okul sayısının ve genel kontenjanın arttığı gerçeği ve tercihlerde yeni açılan okullar (Anadolu Lisesi) da mutlaka göz ününe alınmalı.
Tercih edilecek okulların eğitim süresi, yabancı dili, öğrenim şekli, kontenjanı dikkatli bir şekilde incelenmeli.
Tercihler okula son yerleşen öğrencinin yüzdelik dilimi ve taban puanına göre, öğrencinin istekleri de göz önüne alınarak yüksekten düşüğe doğru yapılmalı.
Tercih listesi hazırlanırken genel başarı sırası ve taban puanı birbirine çok yakın olmamasına özen gösterilmeli. Özellikle yedek yerleştirmeler de göz önüne alınarak dar bir yüzdelik dilim aralığı yerine daha geniş bir aralıktan tercih yapılmalı.
Kazanılsa bile gitme ihtimalinin çok düşük olduğu, istenilmeyen okullar tercih edilmemeli.
Tercihler bu konuda uzman birinin görüşü alınarak yapılmalı.
Tercihler herhangi bir okul müdürlüğüne mutlaka onaylatılmalı, onaylanan formun çıktısı alınmalı ve onaylama işleminden önce mutlaka kontrol edilmeli.
‘Başarı için çalışmanın yanında dua da şart’
SBS'de bütün soruları doğru cevaplayarak ilk 110 kişi arasına giren Esenler Fatih Koleji öğrencisi Yavuz Selim Yayla, başarısını programlı çalışmaya ve duaya bağladı. Yayla, “Başarmak için çalışmanın yanı sıra dua etmek, dua almak ve şükretmek gerekiyor.” dedi. 1 milyon 112 bin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencisinin katıldığı sınavda, Fatih Koleji 3 şampiyon çıkarttı. İstanbul Bakırköy Fatih Koleji'nden Ali Yekta Dönmez, İstanbul Esenler Fatih Koleji'nden Yavuz Selim Yayla ve Lüleburgaz Fatih Koleji'nden Ece Korkmaz, bütün soruları doğru cevapladı. Yayla, alde ettiği başarının sadece kendisine ait olmadığını söyledi. Ailesinin ve öğretmenlerinin kendisine yardımcı olduğunu belirterek, "Yıllardır okulun verdiği programları düzenli olarak uygulamaya çalıştım. Özellikle son bir ay sabah 08.00'den akşam 21.30'a kadar çok yoğun bir kamp programı yaptık ve bu kamp başarıda büyük rol oynadı. Başarmak için dua etmek, dua almak ve şükretmek gerekiyor." diye konuştu.
Adaylar için tercih çadırı
Konya’nın Seydişehir ilçesinde faaliyet gösteren Yeni Bahar Eğitim Gönüllüleri Derneği, SBS’nin açıklanmasının ardından ilçede kurduğu tercih çadırıyla öğrencilere yardımcı olmaya çalışıyor. Dernek Başkanı İsmail Arslan, hem LYS ve SBS’de yapacak öğrencilere rehberlik hizmeti verdiklerini söyledi. METİN YÜKSEL