Anadolu, fen gibi gözde okullara öğrenci seçen Seviye Belirleme Sınavı için sayılı günler kaldı. Çalışmak ve soru çözmek kadar sık yapılan hatalar konusunda da bilgi sahibi olmanın önemine dikkat çeken Kültür Koleji Ortaokulu Bölüm Başkanları, derslere göre en fazla yapılan hataları ve dikkat edilmesi gereken noktaları sıraladı.
MATEMATİK
Öğrenciler rutin işlemlerin yapıldığı, kalıplaşmış soru tarzlarının çözümünde zorlanmıyor, daha önceki soru çözümlerinde deneyimledikleri soru tiplerini rahatlıkla çözüyor. Üst düzey zihinsel beceri gerektiren sorularda ise zorlanıyorlar. Bilginin daha farklı ve yeni bir şekilde sunulduğu soru tarzlarında zorluk çekiliyor. Çıkarımda bulunma, bilgiyi farklı bir yere transfer etme veya değerlendirme yapmaları gereken soru tarzlarında çelişkide kalıyorlar. Özellikle sarmal konuların olduğu daha önceki yılların konu kazanımlarını içeren soru tarzlarında yanlış yapılıyor. SBS' de özellikle sayılar ve geometri konusu ile ilgili soru çıktığı göz önünde bulundurulursa uzamsal zekanın da önemi ortaya çıkar. Özellikle görsel olmayan sözel ifadeli geometri sorularında öğrencilerin soruyu görselleştiremeyip soyuttan somuta geçemedikleri gözlemleniyor. Öğrenciler genellikle kolay gibi gözüken aslında dikkat gerektiren soruları çok hızlı çözerken aynı anda ayrıntıyı kaçırıyor ve bu da sorunun yanlış çözülmesine neden oluyor.
Matematik sorularını çözerken dikkat edilmesi gerekenler:
- Sözel ifadelerin matematiksel dile ve görsel unsurlara dönüştürülerek sorunun çözümü sağlanmalı.
- Soru, verilenler ve istenenler anlaşılana kadar okunduktan sonra verilenler matematik diline çevrilerek denklem oluşturulur. Denklem çözme metotları ile denklem çözülmeli ve bulunanın sorudaki istenen olup olmadığı kontrol edilmeli.
- Zihinden işlem yapmak yerine yazarak işlem yapılmalı.
- Soruları çözerken birimlere dikkat edilmeli.
- Bir soruyu çözmek için zamanın dörtte üçünü soruyu anlamaya, geriye kalan zamanı ise sorunun çözüm yollarını belirlemeye ve soruyu çözmeye ayrılmalı.
- Turlu soru çözme yöntemi uygulanmalı.
- Geometri sorularında şekil üzerindeki ipuçlarını değerlendirerek kurallar belirlenip uygulanmalı.
FEN VE TEKNOLOJİ
- Verilen grafik ya da tabloya bağlı olarak yorum yapılması gereken sorularda öğrenciler verilen bilgileri kullanmak yerine kendi bilgilerine göre hareket ediyorlar. Bu durumda da verilen bilgiyi yorumlamaya dayalı olan soru yanlış yapılabiliyor. Bu tür sorularda seçeneklerde verilen yorumlar soru ile birlikte verilen verilere göre değerlendirilmeli.
- Özellikle " kaldırma kuvveti" konusunda öğrenciler soruyu hangi bilgiyi kullanarak çözeceklerinde karar veremiyorlar. Burada izlenmesi gereken yol öncelikle yoğunluk (yüzme-batma şartları) ile çözmeye çalışmak, bu sizi sonuca ulaşamıyorsa F ile G arasındaki ilişkilere bakması, bu da yeterli değilse Vbatan ile kaldırma kuvveti ilişkisine başvurmasıdır.
- Fen ve Teknoloji sorularının büyük bir kısmı matematik işlemlerine bağlı büyüklük, küçüklük ilişkileri bulmaya yöneliktir. Yapılacak işlem hataları bu soruların yanlış yapılmasına sebep oluyor.
- Her derse ait teste olduğu gibi soru kökünde altı çizili bölümün dikkate alınmaması soruların yanlış çözülmesine sebep oluyor. Bu noktada doğru bilgilerin yanına + yanlış olanların yanına - işareti konduğunda bu tür hataların bir kısmı önlenebilir.
- Özellikle kimyasal tepkimelere dayalı sorularda " üretilen" ve "tüketilen" kelimelerine dikkat edilmesi gerekiyor. Örnek. Oksijen üretime fotosentez olayına ait iken oksijen tüketimi solunum olayını ifade eder.
- Grafiklerde yatay ve dikey konumlarda yazan bilgilere dikkat edilmesi gerekiyor. Grafik okumak grafik içeren soruların büyük kısmını çözmek demektir.
TÜRKÇE
Öğrencilerin soruları çözerken dikkat etmesi gerekenlerden çok sınava hazırlanırken dikkat etmeleri gerekenleri sıralamak daha doğru olur. Türkçe dersinde en çok soru çıkaran konu "paragraf bilgisi"dir. Öğrencilerin sınava hazırlanırken en çok ağırlık verecekleri konu da budur. Pek çok öğrenci bu konunun sorularının uzun olmasından korkarak soruyu ya hiç okumuyor ya da soruya çok önyargılı bakıyor. Ancak şunlar unutulmamalıdır ki artık "cümlede anlam" soruları da paragraf bilgisi gibi uzun sorulardan oluşmakta, bir paragraf sorusu ne kadar uzun olursa aslında çözümü de o kadar kolay olmaktadır. Çünkü paragraf ne kadar uzun olursa o paragrafla ilgili sorulabilecek her şey de paragrafın içinde olur ve çok fazla yoruma ihtiyaç kalmaz. Bu konuyla ilgili sınava hazırlanırken bol bol soru çözmeleri paragrafta yaşayacakları sıkıntıları da ortadan kaldıracaktır.
Dikkat edilmesi gerekenler
- Dil bilgisiyle ilgili soru sayısı çok azdır. Öğrenci girdiği denemelere göre bir analiz yaparak, zorlandığı dil bilgisi konularını halletmeye çalışmaktansa anlam konularına ağırlık vermeli. Eğer anlam konularında sıkıntı yoksa kesinlikle dil bilgisi konularındaki eksiklerini halletmeye çalışmalılar çünkü Türkçe dersinde 1 soru oldukça değerli.
- Dikkati çabuk dağılan öğrencilerin sınava kesinlikle önce Türkçe sorularından başlaması gerekir. Çünkü bu tarz öğrenciler Türkçeyi sona bıraktıklarında yanlış sayıları uzun paragraf soruları nedeniyle artıyor.
- "Altı çizili sözcük ya da cümleler" le ilgili sorular çözülürken sözcüğü ya da cümleyi tek başına düşünmemek gerekir. Unutulmamalıdır ki her sözcük ya da cümle içinde bulunduğu parçayla anlam kazanır. Öğrencilerin yaptığı en büyük hatalardan biri de soruyu hiç okumadan seçeneklerde sadece bu altı çizili sözcüklerin yanıtlarını aramak oluyor ve genellikle çeldirici seçeneği işaretliyorlar.
SOSYAL BİLGİLER
Sosyal bilgilerde öğrencilerin bilgi eksikleri fazla bulunmuyor. Daha çok okuma hatası ya da kavram karıştırması (ulusal kelimesini uluslar arası anlama, evrenseli ulusalla karıştırma vb.) yanlışları yapıyorlar.
Soruları çözerken şunlara dikkat edilmeli
- Soru kökünü iyi okumak
- Soruyu doğru anlamak
- Soruda istenilen bilgiye göre hareket etmek
- Gerekmedikçe aşırı ayrıntılara girmemek
- Soru üzerinden de giderek şıklarda verilenlerden yola çıkarak da soru çözmeyi bilmek
-Öncüllü sorularda öncül ile soruda istenenler arasında doğru bağlantı kurmak
-Paragraf tipi sorularda önemli yerlerin ya da kavramların altını çizip istenen bilgiyle uyuşup uyuşmadığına bakmak
İNGİLİZCE
Son üç yıldır SBS İngilizce testinde okuduğunu anlama soruları ağırlıklı yer tutuyor. Bu soruları cevaplayabilmek için okuma becerilerinin gelişmiş olması gereğinin yanı sıra, konuyu doğru takip edebilmek için müfredattaki dilbilgisi konularını ve kelimeleri de bilmek gerekiyor.
Sık yapılan hatalar ve çözümleri
En sık görülen hatalar, soru kökünün dikkatli okunmamasından kaynaklanıyor. Zıt anlamlısı, söylenemez, tamamlamaz, anlatmaz, anlam bakımından farklı, yapı bakımından farklı gibi yönergelere dikkat edilmediği zaman, çeldirici şıklara yönelen öğrenciler basit sorularda hata yapabiliyorlar. Bir diğer sık rastlanan hata da sorunun istediği bilgiye odaklanmaktansa, geçmiş tecrübelerini soruya aktararak yorumda bulunan öğrencilerin, sorunun basit yapısını gözden kaçırmaları. Öğrenciler, SBS İngilizce testinde başarılı olmak için kelime çalışmalarına ve soruları dikkatli okumaya odaklanmalı.
Test pratiği başarıyı arttırır
Kültür Koleji Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birimi Koordinatörü Sabriye Dedeoğlu, SBS gibi test tekniğine dayalı sınavlarda test pratiğinin sınav sonucunu etkileyen en önemli etkenlerden biri olduğunu söyledi.
Bilgiyi pekiştirme, bilgiyi yorumlama ve hızı ölçen test tekniğini bilen ve mantığına uygun çalışan adayların istedikleri sonuçlara ulaşacaklarını belirten Dedeoğlu, "Sınavdan önce çözülen yüzlerce hatta binlerce sorunun oluşturduğu bilgi birikimi adayın sınavda başarılı olmasını sağlar. Çünkü çözülen her soru gerçek sınav öncesi adaya deneyim kazandıracaktır. Aday bu bilgi birikimiyle sorulara nasıl yaklaşacağını ve soruları nasıl çözeceğini, hangi yöntemleri kullanacağını, ne kadar süre ayıracağını ve nelere dikkat edeceğini öğrenir" dedi.
Dedeoğlu sınav yaklaşırken adaylara şu tavsiyelerde bulundu:
Son haftalarda nelere dikkat edilmeli?
- Girilecek sınavla ilgili bol deneme sınavı çözmeniz, geçmiş yıllardaki sınav sorularını incelemeniz son haftada yapılması en ideal çalışma şeklidir.
- Deneme sınavları sonrasında yanlış yapılan ya da boş bırakılan sorular için ilgili konuları tekrar gözden geçirmek, o konularla ilgili biraz daha soru çözmek de son haftayı en uygun şekilde değerlendirmenizi sağlayacaktır. Ayrıca yapılan bu yanlışların ya da bırakılan boş soruların altında yatan nedenleri de belirlemek gerekir. "Dikkatsizlik yaptığım için bu soruyu yanlış yapmışım" demek yerine o yanlışın altında yatan nedeni doğru tespit etmek ve sonrasında aynı hataları tekrar etmemek için yeni çalışmalar planlamak oldukça önemlidir.
- Konu eksiğinizin olduğunu düşündüğünüz konulara yönelik çalışmaları da bu haftalarda yoğunlaştırmalısınız. Konuları tekrar okumak, farklı kaynaklardan o konuya ait çözümlü örnekleri incelemek ve bol soru çözmek eksiklerinizi tamamlamanıza yardımcı olacaktır. Bu çalışmalar sırasında çözdüğünüz sorularda yanlış ya da boş bıraktığınız sorulara yönelik öğretmenlerinizden destek almanız da oldukça önemli.
Sınav öncesinde ve sınav sırasında nelere dikkat edilmeli?
- Sınav saat 10.00 da başlayacak. Kimlik kontrolleri ve salonlara yerleştirmenin zamanında yapılabilmesi için 09.30 da fotoğraflı sınav giriş belgenizde belirtilen salonda hazır bulunmalısınız. Sınava giderken yanınıza fotoğraflı sınav giriş belgenizi, nüfus cüzdanı(veya pasaport), en az iki adet koyu, siyah ve yumuşak kurşun kalem, kalemtıraş ve leke bırakmayan yumuşak bir silgi almayı unutmayınız. Sınava gireceğiniz salondaki yerinizi almadan önce bütün fiziksel ihtiyaçlarınızı gidermiş olun. Yoklama yapıldıktan sonra salon başkanının yapacağı açıklamaları dinleyin.
- Cevap kâğıdında yazılı olan T.C. kimlik numaranızı, adınızı ve soyadınızı kontrol edip, hata varsa salon görevlilerine söyleyin.
- Cevap kâğıdı üzerindeki kitapçık türü ve cevap bilgileri işaretlemelerini kurşun kalemle yapın.
- Cevap kâğıdındaki imza bölümüne imzanızı silinmeyen mürekkepli kalemle atmayı unutmayın.
- Cevap kâğıdında bulunan "Bu Bölüme Dokunmayınız." kısmı hiçbir şekilde işaretlenmeyecektir.
- Soru kitapçığının A ve B olmak üzere iki ayrı türü olacaktır. A kitapçığını kullanıyorsanız cevap kâğıdında kitapçık türü bölümünün "A" yuvarlağını, B kitapçığını kullanıyorsanız "B" yuvarlağını işaretlemelisiniz.
- Cevaplarınızı soru kitapçığının kapağında belirtilen örnekte olduğu gibi, yuvarlağın dışına taşırmadan cevap kâğıdında ilgili seçeneği bularak işaretlemelisiniz.
- Her sorunun 4 (dört) seçeneği vardır. Bu seçeneklerden sadece bir tanesi doğru cevaptır. Çift işaretlenmiş veya iyi silinmemiş cevaplar optik okuyucular tarafından yanlış cevap olarak değerlendirilecektir.
- Cevap kâğıdına işaretlenmeyen cevaplar değerlendirme işlemine alınmayacağını unutmamalısınız.
Soruları çözerken hangi yöntemleri kullanmak gerekiyor?
- Soruları hızla gözden geçirin: SBS de karşınıza çıkacak soru kitapçığında Türkçe Testi, Matematik Testi, Fen ve Teknoloji Testi, Sosyal Bilgiler Testi, yer alacaktır. Bir bölüme başlamadan önce, o bölümü 30 saniyede hızla gözden geçirin. Bu işlem o bölümdeki test sorularının genel yapısını görmenizi sağlayacaktır.
- Soruyu iyi anlayın: Soru kökü anlaşılmadan cevabı düşünmeye çalışmak, zaman kazanmak için soruyu okumadan cevap şıklarına geçmek sizi yanıltır ve zaman kazanmanızı sağlamak yerine hızınızın düşmesine neden olur. Sınavda, sadece çözdüğünüz soruya odaklanmalısınız. Bir önceki soru ya da bir sonraki soru sizi hiç ilgilendirmez.
- Emin olmadığınız soruları işaretlemeyin: SBS bütün soruları cevaplama zorunluluğu olan bir sınav değildir. Emin olduğunuz soruları işaretleyin; cevabı konusunda emin olmadığınız soruları gelişigüzel cevaplandırmak şansınızı artırmayacaktır. Biliyorsunuz 3 yanlış 1 doğruyu götürüyor.
- Kolay soru sizi şaşırtmasın: Bazı sorular size çok kolay gelir ve cevabın böyle kolay bir şık olamayacağını düşünürsünüz. Oysa bazen böyle kolay sorular sormak da test tekniğinin bir parçasıdır.
- Cevabına o an ulaşamadığınız sorulara takılmayın: Bir soruda belli bir süre geçtiği halde çözüme ulaşamazsanız soruyla inatlaşmayın, hatırlatıcı işaretler koyup tekrar aynı soruya dönmek şartıyla soruyu bırakın. Buna "Turlama Tekniği" denir. Bu yöntem testteki her soruyu incelemenize yardımcı olur. Cevaplandıramadığınız sorulara soru kitapçığında bir işaret koymanız o soruları ikinci turda daha kolay bulmanızı sağlar.
- Uzun sorular sizi korkutmasın: Soru kökünün veya soru metninin uzun oluşu sizin için daha fazla ipucu anlamına gelir. Bu nedenle uzun metinli sorular daha kolay çözülebilen sorular olarak algılanmalıdır.
- Önce soru kökünü sonra paragrafı okuyun: Paragraf tipli sorularda genellikle paragraftan önce soru kökünün okunması paragrafın ikinci kez okunması zorunluluğunu önler.
- Doğru seçeneği hemen göremiyorsanız yanlışları eleyin: Öncelikle soru kökünü okuyarak soruyu çözmeye başlayın, bu size zaman kazandıracaktır. Daha sonra kesinlikle cevap olamayacak seçenekleri tespit edilerek eleyin. Böylece az seçenek arasından sonuca ulaşmanız daha kolay olacaktır.
- Soru köklerine dikkat edin: Sınavda bazı soru kökleri "hangisi değildir" gibi olumsuz olarak verilmektedir. Çoğunlukla soru içindeki ifadelerin olumlu yönde algılanması durumu olduğundan bu tip soruları yanlış cevaplandırma ihtimali yüksektir. Soru köklerini acele etmeden, dikkatlice okuyun.
- İşlem gerektiren sorularda, basit hataları önlemek için, işlemleri zihinden değil, kalem kullanarak ve sonuna kadar yapın.
- Altı çizili ifadelere dikkat edin: Soru formlarında altı çizili veya kalın yazı karakterli ifadelere dikkat edin.
- Sorulara ön yargıyla yaklaşmayın: Üzerinde zaman harcanmaması gerektiğini düşünerek soruları atlarsanız çok az soru cevaplayabilirsiniz. Bu tür sınavlarda bazı sorular çok uzun ve karmaşık görünseler de aslında bazı küçük bilgilerin doğru kullanılması halinde rahatlıkla çözülebilecek türdendir.
- Kolay sorularla karşılaştığınızda, 'Nasıl olsa yaparım.' Düşüncesiyle doğru olduğunu düşündüğünüz ilk seçeneği işaretlemeyin, bütün seçenekleri değerlendirin. Sorunun kolay olduğunu düşünmek dikkat yoğunluğunu azaltabilir ve hata yapmak kolaylaşır.
- Cevap kağıdında dört- beş tane aynı seçenek arka arkaya gelmişse hata yapmış olma olasılığınız yüksektir. Bu nedenle o grup soruları tekrar gözden geçirmeniz faydalı olacaktır.
- Sınavda testleri cevaplandırma sırası: Testlerin çözüm sırası öğrenciden öğrenciye farklılık gösterir. Önemli olan, öğrenci için zamanlama ve verim açısından en uygun çözüm sırasını, yıl içerisinde yaptığı test çözümü çalışmaları ile bulmasıdır. Genel ilke, en başarılı olunan dersten başlamaktır.
- En başarılı olunan testten başlamak, sınavın başında, her öğrencide belirli bir düzeyde bulanan sınav kaygısının da kontrol altına alınmasına yardımcı olacaktır.
- Ayrıca sınavda hangi testten başlayacağınıza, hangi testte ne kadar zaman ayıracağınıza yıl içerisinde girdiğiniz deneme sınavlarında uyguladığınız yöntemle girmeniz en doğrusudur. Gerçek sınavda şimdiye kadar girdiğiniz deneme sınavlarından daha farklı bir taktik uygulamanız zorlanmanıza neden olabilir.
Sınavda dikkatiniz dağılır ya da yorulduğunuzu hissederseniz; her testi bitirdikten sonra 5-10 saniye dinlenebilirsiniz. Ayrıca sınavın yarısında da yine 20-30 saniye dinlenebilirsiniz. Bu dinlenme süresinde; gözlerinizi kapatın ve dinlendirin. Derin nefes alın ve yavaşça verin. Suyunuzdan için. Etrafınızdaki kişileri rahatsız etmeden gerinin. Kendinize, olumlu telkinlerde bulunarak kontrolün elinizde olduğunu hatırlayın.
Geçen zamanla aşırı ilgilenmeyin: Sınav esnasında dikkatinizi zamana değil sorulara verin, yapamadıklarınıza veya o an zihninizi meşgul edebilecek olumsuzluklara değil.
Kodlama hatalarına karşı dikkatli olun:
Soruyu kitapçık üzerinde çözmüş olmak yeterli değildir. Önemli olan soruyu doğru çözmek ve optik forma doğru kodlamaktır.
Kodlamayı her sorudan sonra ya da bir sayfayla işiniz bittikten sonra, 4-5 soruyu birden işaretleyerek yapabilirsiniz. Bu asla bir zaman kaybı değildir. Çünkü kodlama için geçen süre bir ölçüde dinlenme sürenizdir. Bu zaman dilimi içinde bir soru ile olan zihinsel bağınızı koparır ve bir başka soruya geçmek için zamanın geldiğini düşünürsünüz.
Zaman kazanacağım diye tüm soruların kodlanmasını sona bırakmak, sınav sonrası yorgunluk ve dikkat dağılmasının fazlalığı sebebiyle hatalı veya eksik kodlama riskini arttırır, kaydırma yapmanıza yol açar.
Yanıtlarınızı tamamladıktan sonra, cevap kâğıdında kodlamanız ve doldurmanız gereken yerleri bir kez daha kontrol edin. Zamanınız varsa boş bıraktığınız ve yanıtından tam emin olmadığınız sorulara bir kez daha göz atın.
Sınavda size verilen süreyi sonuna kadar kullanın.