Kişinin ölümünden sonra devam eden hayır ve hasenatı sayesinde kendisine ulaşan sevaplarının olması durumuna Sadaka-i cariye denilmektedir. Hz peygamberin bir hadisi şerifinde şöyle nakledilmiştir; yedi şey vardır ki kul vefatından sonra kabrindeyken de bunların ecri ( sevabı) kendisine ulaşır.
- Öğrettiği ilim.
- Akıttığı su.
- Açtığı su kuyusu.
- Diktiği meyve ağacı.
- İnşa ettiği mescid.
- Miras bıraktığı mushafı şerif (faydalanılan bir kitap)
Vefatından sonra kendisi için istiğfar edecek hayırlı bir evlat. Hadisi şerifte de açıkça beyan edildiği gibi kişinin amel defterinin kapanmaması için kendisine bu ecir ve sevaplar yazılması için arkasında hayır ve hasenat bırakmasına Sadaka-i cariye denilir.
Sadaka-i cariye çeşitleri ve örnekleri nelerdir
Sadaka-i cariye çeşitleri kişinin maddi durumuna göre Allah yolunda harcadığı her şeyi kapsayabilmektedir. Örneğin bir yol yapımında kullanılan malzeme veya yerin verilmesi de o yol kullanıldığı müddetçe kişiye sevap olarak dönmektedir. Bir cami ya da medrese yapımı için cüzi bir miktar para dahi verilmesi kişi öldükten sonra da orada ibadet edenler için bir sevap oluşturarak geri dönüş sağlamaktadır.
Sadaka-i cariye hayırlı evlat bırakmak anlamında da kullanılmaktadır. Kişi öldükten sonra onun hayrı için yaptırılan bir çeşme de Sadaka-i cariye olmaktadır.
Sadaka-i cariye yapılmasındaki amaç nedir
Sadaka-i cariye kişiyi her durumda sevap kazanmasını sağlayacak yollar bulmaya ve güzel amel yapmaya yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Kişi öldükten sonra da amel defterinin kapanmaması sayesinde uzun yıllar süren faydaları olan insanlara veya hayvanlara fayda sağlayabilecek hayır ve hasenatta bulunmayı sağlamaktadır.
Sadaka-i cariyeyi maddi durumu olmayan kişilerde yapabilir mi
Kişinin öldükten sonra bıraktığı ailesi ve evlatlarının duaları ölmüşleri için af ve mağfiret dilemeleri de Sadaka-i cariye sayılmaktadır. Ölmüş aile fertleri için dua etmek, istiğfar da bulunmak onların ruhları için Kuranı Kerimi okumak veya okutmak da bu kapsamda sayılmaktadır.
Sadaka-i Cariye ile İlgili Ayetler
- "Sadakaları açıktan verirseniz ne güzel! Fakat onları gizleyerek fakirlere verirseniz bu, sizin için daha hayırlıdır ve günahlarınızdan bir kısmına da kefaret olur. Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır." (Bakara Suresi 271)
- "(Sadakalar) kendilerini Allah yoluna adayan, yeryüzünde dolaşmaya güç yetiremeyen fakirler içindir. İffetlerinden dolayı (dilenmedikleri için), bilmeyen onları zengin sanır. Sen onları yüzlerinden tanırsın. İnsanlardan arsızca (bir şey) istemezler. Siz hayır olarak ne verirseniz, şüphesiz Allah onu bilir." (Bakara Suresi 273)
- "Allah, faiz malını mahveder, sadakaları ise artırır (bereketlendirir). Allah hiçbir günahkâr nankörü sevmez." (Bakara Suresi 276)
- "Eğer borçlu darlık içindeyse ona eli genişleyinceye kadar mühlet verin. Eğer bilirseniz, (borcu) sadaka olarak bağışlamanız, sizin için daha hayırlıdır." (Bakara Suresi 280)
- "Bir sadaka vermeyi yahut iyilik yapmayı yahut da insanların arasını düzeltmeyi emredenleri hariç, onların aralarındaki gizli konuşmaların çoğunda hiçbir hayır yoktur. Kim bunları sırf Allah'ın rızasını kazanmak için yaparsa, biz ona büyük bir mükafat vereceğiz."(Nisâ Suresi 114)
- "İçlerinden, "Eğer Allah bize lütuf ve kereminden verirse mutlaka bol bol sadaka veririz ve mutlaka salihlerden oluruz" diye Allah'a söz verenler de vardır." (Tevbe Suresi 75)
- “Bunun üzerine (Mısır'a dönüp) Yusuf'un yanına girdiklerinde, "Ey güçlü vezir! Bize ve ailemize darlık ve sıkıntı dokundu. Değersiz bir sermaye ile geldik. Zahiremizi tam ölç, ayrıca bize sadaka ver. Şüphesiz Allah sadaka verenleri mükafatlandırır" dediler.” (Yûsuf Suresi 88)
- "Şüphesiz ki sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadınlar ve Allah'a güzel bir borç verenler var ya, (verdikleri) onlara kat kat ödenir. Ayrıca onlara çok değerli bir mükafat da vardır." (Hadîd Suresi 18)
- "Herhangi birinize ölüm gelip de "Ey Rabbim! Beni yakın bir zamana kadar geciktirsen de sadaka verip iyilerden olsam!" demeden önce, size rızık olarak verdiğimiz şeylerden Allah yolunda harcayın." (Münâfikûn Suresi 10)
Sadaka-i Cariye Nedir Kısaca
Kişinin öldükten sonra amel defterini kapatmayan, sürekli sevap getiren amellere denir.
Okul yaptırmak sadaka i cariye midir
Kişinin Allah rızasını umarak yaptığı her hayırlı iş devam ettiği ve insanlar ondan faydalandığı müddetçe sadaka-i cariyedir. Bu minvalde hayırlı bir neslin yetişmesine katkıda bulunacaklarsa okul, medrese, yol, köprü yapmak ya da bunların yapımına yardım etmek de sadaka-i cariye sayılır.
Sadaka i cariye vacip midir
Sadakayı cariyenin hükmünü daha iyi kavrayabilmek için 4 ana başlıkta sıralayabiliriz:
- Farz olan sadaka: Buna zekât denir.
- Fıtır sadakası: Sadaka-i fıtır, her Müslümanın vermesi gereken vacip olan sadakadır. Ramazan ayında verilir. Fitre olarak da isimlendirilir.
- Nafile sadakalar: Bu da kişinin Allah rızasını gözetip isteyerek verdiği sadakadır. Rıza-i ilahi amacıyla yapılan her güzel şey sadakadır.
- Sadaka-i cariye: Öldükten sonra bile amel defterimize sevap yazdıran, amel defterini kapatmayan sadakadır. Cami, yol yapmak, ağaç dikmek, çeşme, faydalı ilmi eser bırakmak gibi insanların faydalandığı her çeşit güzel işlerdir.
Sadaka-i cariye hükmü vacip değil sünnettir. Vacip, Müslümanın yapması emredilen şeylere denir. Sadaka-i cariye ise kişinin kendi istediğine kalmıştır. Yani “farz mı, vacip mi?” sorusuna vereceğimiz en net cevap: “hükmü farz değil sünnettir.” olacaktır.