Riya, Allah için yapılması gereken amel ve ibadeti kullara gösteriş olsun diye yapma anlamında ahlâk terimidir.
Riya kelimesinin sözlük anlamı nedir
- İkiyüzlülük.
- Kendine, aslına ya da çevresine ihanet etmek.
Riyakar: İkiyüzlülük yapan, kendisine ve çevresine ihanet eden, göz boyamak ve çıkarları uğruna iş yapan kimse.
Riya etmek: İkiyüzlü bir şekilde hareket ederek iş yapma.
Riya duygusunun dışa yansımasının beş şeklinden söz eden Muhasibî bunları beden, dış görünüş, söz, amel ve sosyal çevreyle ilişkilere dindarlık süsü verme diye sıralamaktadır.
Örneğin, bir kimsenin;
- Ahiret endişesi taşıdığını göstermek için yüzüne kederli bir görüntü vermesi;
- Oruçlu olduğu bilinsin diye sesi kısılmış, gözlerinin feri sönmüş bir hal takınması;
- Abidler ve zahidler gibi saçı başı dağınık görünmesi;
- Konuşmalarında hikmet sahibi, âlim ve zikir ehli bir kimse olduğu izlenimi uyandırmaya çalışması;
- Rükû ve secde gibi rükünlerde uzun süre durarak namazı uzatması, kezâ oruç ve hac gibi ibadetlerinde titiz bir dindar görüntüsü sergilemesi;
- İlim ve din ehlinden olduğunu, ilimde ve dinde yüksek bir mertebede bulunduğunu hissettirmek amacıyla âlimler ve abidlerle düşüp kalkması.