Pusula, başlıca olarak ulaşımda ve arazi incelemesinde kullanılan, dünya üzerinde yön tespit etmeye yarayan cihaz. Pusulalar; manyetik veya cayroskopik olarak ya da bir yıldıza göre yön belirleme prensipleriyle çalışırlar.
Pusulalarda tam anlamıyla bir mıknatıs kullanılmaz. Ancak mıknatıslanma etkisi gösteren bir pusula iğnesi kullanılır. Pusula iğnesi, bir mıknatısın tek kutbuna sürtünerek mıknatıslandırılır.
Dünya, Kuzey ve Güney kutuplarına sahip bir gezegendir. Bu kutuplar tıpkı bir mıknatıs gibi manyetik alana sahiptir.
Mıknatıslanma etkisi gösteren iğne, mıknatıslanırken, mıknatısın hangi kutbuna sürtünmüşse, Dünya'nın ters kutup tarafına yakın olan manyetik alan dalgaları tarafından çekilir. Örneğin; mıknatısın güney kutbuna sürtünmüş bir iğne, Dünya'nın Kuzey kutbuna yönelim yapar.
Mıknatısın ilk kullanımının pusula iğnesi biçiminde olduğu düşünülmektedir. Gemicilerin bin yıldır pusula kullandığı biliniyor. Gemiciler pusulalar sayesinde, yer belirten bir işaretin hatta Güneş’in ve yıldızların yardımı olmaksızın doğru rotada yol alabiliyorlar.