Akarsular bu aşamada ise, arasından aktığı yüksek kısımları önemli ölçüde aşındırır. Sonuç olarak bu yüksek araziler, neredeyse yok olur. Bu durumun sonunda ise, akarsular genellikle menderesler ya da saçaklı ağlar şeklinde akmaya başlar.
Peneplen nedir ve nasıl oluşur
Peneplen, akarsu aşınımından son aşamaya verilen isimdir. Akarsular, denge profiline ulaştıktan sonra, yan taraflardaki aşınma dikkat çeker. Akarsular bu aşamada ise, arasından aktığı yüksek yerleri aşındırmaya başlar. Bunun sonucunda da yüksek araziler hemen hemen yok olur. Bu durumun sonucuna bağlı olarak akarsular genellikle saçaklı ağlar ya da menderesler şeklinde akmaya başlar. Eğer alan sonradan orojenez aracılığı ile, sonradan yükselmiş ve hiçbir iç bozulma göstermemişse, akarsular bu sefer aşağıya doğru aşınım yapmaya başlar. Bu aşınımın sonucunda ise, su yarıkları, oyuklu menderesler ve diğer yüzeysel şekiller meydana gelir.
Dünyanın pek çok farklı bölgesi ile birlikte Türkiye'de de peneplen görülür. Doğal yollarla oluşan bu alanlar, çeşitli özellikleri ile dikkat çeker. Engebeli bir görünüme sahip olan peneplen, belli başlı bazı unsurlar içinde oluşan doğal yapılardır. Aynı zamanda amaca bağlı olarak farklı özellikleri ile birlikte kullanılan doğal kaynaklar şeklinde de ifade edilebilir.
Peneplen özellikleri nelerdir
Peneplen farklı özellikleri ile beraber öne çıkan ve girintili çıkıntılı bir yapıya sahip doğal unsurlardır. Bu bağlamda birçok farklı özelliği bulunur.
- Kayaçların kimyasal ayrışma ve fiziksel parçalanması ile beraber ufalanma sonucu toprak örtüsü ile kaplıdır.
- Üzeri başka unsurlarla örtülmüş olan peneplen fosil peneplen olarak bilinir. Ancak daha sonra bu peneplenler yeniden ortaya çıkar.
- Peneplenler zaman içerisinde tektonik tabakalara maruz kalmış şekilde farklı biçimler alırlar.
- Yükselmeye uğramış olan peneplenler genç peneplen olarak ifade edilir.
- Peneplenlerde gençleşme bazı zamanlar genel taban seviyesinin azalması kapsamında da ortaya çıkar.
Peneplen nerelerde görülür
Özellikle akarsu aşınımlarının yaygın olduğu yerlerde peneplen sıkça görülmektedir. Bölge olarak ele alındığı vakit ise daha çok Ege ve Karadeniz bölgelerinde yaygın şekilde görülen doğal yapılardır. Akarsuların aşındırması ile beraber kayaçlar üzerinde belli bir şekle sahip olurlar. Bu şekiller yüksek ya da alçak yapılar altında öne çıkabilir.