Paragrafı oluşturan cümleler konu bakımından birbiriyle bağlantılıdır. Paragrafta anlatılan konu ya da düşünce değiştiğinde yeni bir paragraf oluşturmak gerekir. Bu tip sorularda paragraftaki cümleler dikkatlice okunmalıdır. Cümlelerde üzerinde durulan düşüncenin değiştiği yeri tespit edip yeni bir paragraf oluşturmak gerekir.
Örnek: (1) Kitaplar, dünyaya açılan pencerelerdir bizim için. (2) Onlarla yaşar, onlarla öğreniriz. (3) Onların söylediklerini dinler, onların dediklerini yaparız. (4) Çocuklara kitap seçerken kitapların isimlerinin olumlu mesaj içermesine dikkat etmeliyiz. (5) Kitapların dilleri çocukların gelişim seviyesine uygun, sade ve anlaşılır olmalıdır. (6) Kitaplar çocukların olumlu özdeşim kurabileceği, kendi yaşıtlarından izler bulabileceği kitaplar olmalıdır.
Bu parçada dört numaralı cümleye kadar kitapların bizler için önemine değinilirken dört numaralı cümleden itibaren çocuklara kitap seçerken nelere dikkat edileceğine değinilmiştir.
Örnek Soru:
(1) Masallar, olağanüstü olayların anlatıldığı bir yazı türüdür. (2) Bu yazı türünde eğiticilik ön plandadır. (3) Elektriğin kesildiği akşamlarda babam da bize çeşitli masallar anlatırdı. (4) Yaşımız küçük olduğu için ya da babam anlattığı için midir bilinmez bana hep gerçekmiş gibi gelirdi anlatılanlar.
Bu parça iki paragrafa bölünmek istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?
A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.
Yazar konuyu işlerken her bir paragrafta konunun farklı bir yönünü işler. Anlattığı bir şeyden farklı bir şeye geçiş yaptığında, yeni bir paragrafa da geçmesi gerekir. Sınavlarda iki ayrı düşüncenin işlendiği bölümler bir paragraf olarak verilir ve bizden bu paragrafı bölmemiz istenir.
Bu tip sorularda yapılacak iş, her bir cümlede anlatılanı bir iki sözcükle belirlemektir. Daha sonra belirlenen bu ifadeler karşılaştırılmalıdır.
Görülecektir ki bir kısım cümlelerde bir konudan bahsedilirken, diğer cümlelerde ise başka bir konudan söz ediliyor. Yapılacak en son iş; yeni, farklı konuya geçilen ilk cümleyi veya konuyla ilgili bakış açısının değiştiği ilk cümleyi belirlemektir.
Örnek(ler)
“Heykelcilik, ilk insandan beri var olan bir sanat dalı. İlk insanlar; etkilendikleri, beğendikleri, saygı duydukları, onurlandırmak ya da anlamak istedikleri varlıkların heykellerini yaptılar. Heykelcilik sanatında ilk insanlardan bugüne çok yol alındı. Eskiden ilkel aletlerle yapılan bu güzel sanatlar şimdilerde modern aletlerle yapılmaya başlandı.”
Yukarıdaki paragraftaki altı çizili kısım farklı bir konuya değindiği için paragraf bu bölümden ikiye ayrılabilir.