2008 yılında yürürlüğe giren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu önemli yenilikler getirdi. Bunların en önemlisi, herkesin sağlık sigortası kapsamına alınması ve artık sigortalıların da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaşma imzalayan özel hastanelere gidebilmesiydi.
Özel hastane kapısı sigortalılara açıldı ancak işin aslına bakarsak sadece aralandığını söyleyebiliriz. Kanuna göre, vakıf üniversiteleri ve özel hastaneler, sigortalılardan fark ücreti alabiliyor.
İlave ücreti belirleme yetkisi Bakanlar Kurulu'nda. Bakanlar Kurulu bu yetkisiyle sigortalılardan alınacak fark ücretin tavanını belirliyor.
Tavan yüzde 200'e çıktı
2008 yılında, Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak ilk olarak ilave ücret oranını yüzde 30'a çıkardı. Zaman içinde bu oran, yine Bakanlar Kurulu kararlarıyla yüzde 70'e ve ardından yüzde 90'a çıktı. Ancak fark ücreti konusundaki tırmanış hız kesmedi ve 2013 yaz aylarının başında çıkarılan bir torba kanunla, Bakanlar Kurulu'na bu sefer yüzde 200'e kadar fark ücreti belirleme yetkisi verildi.
Bu kanun sonrası beklenen oldu ve geçtiğimiz günlerde çıkan Bakanlar Kurulu kararıyla özel hastanelerin sigortalıdan alacakları fark ücretinin tavanı yüzde 200'e çekildi. Bakanlar Kurulu kararında, "Kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları dışındaki vakıf üniversiteleri dahil sözleşmeli sağlık sunucuları, Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu'nca belirlenen sağlık hizmetleri bedelinin en fazla iki katına kadar ilave ücret alabilirler" deniliyor.
Sonuç olarak, bugüne kadar tedavi masrafı için SGK'dan 100 TL alan özel hastane, sigortalıdan da 90 liraya kadar ücret talep ediyorken, Bakanlar Kurulu kararı sonrası 200 TL'ye kadar fark talep edebilecek.
Eksik bir husus var
Ancak, Bakanlar Kurulu'nun yeni kararında eksik bir husus var. Özel hastaneler donanım ve hizmet kalitelerine göre A sınıfından E sınıfına kadar kategorilendiriliyor.
A sınıfı bir hastane sigortalıdan daha yüksek fark ücreti talep ederken, E sınıfı hastane daha düşük fark ücreti alabiliyor. Ancak Bakanlar Kurulu kararında tüm özel sağlık kuruluşları için "Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu'nca belirlenen sağlık hizmetleri bedelinin en fazla 2 katına kadar ilave ücret alabilirler" denildi.
Yani daha önce E sınıfı bir özel hastane yüzde 30 fark ücreti talep ederken, şimdi A sınıfı hastanelerin talep ettiği yüzde 200'lük fark ücreti alabilecek. Bu karar sonrası SGK'nın ne yapacağını açıkçası merak ediyoruz.
Hastanın yazılı onayı şart
Özel hastaneye gitmenin faturası, sigortalı için kabardı. Daha önce muayene için, örneğin SGK sizin adınıza özel hastaneye 30 TL öderken, şimdi aynı hastane sizden de 60 TL alabilecek. Bu ücretin dışında hastane kapısından girdiğiniz anda 3 TL'si reçete bedeli olmak üzere toplamda 15 TL'lik bir ödeme yapmanız gerekiyor.
Bakanlar Kurulu kararıyla yeni şekillenen muayene fark ücretlerine birkaç örnek verelim; göz muayenesi fark ücreti 22.3 TL'den 49.6 TL'ye, cildiye 24.3 TL'den 54 TL'ye, kulak burun boğaz 23.3 TL'den 51.8 TL'ye yükseldi.
Ayrıca çocuk hastalıkları için hastalardan alınan poliklinik hizmet fark ücreti 24.3 TL'den 54 TL'ye çıkarıldı. Bu örnekleri poliklinik hizmetleri için verdim. Bundan başka, hekimlerin hastalardan isteyecekleri test ve tahliller için de ayrıca fark ücreti alınacak.
Kanuna göre, özel hastane, kendisine gelen vatandaşa verilecek sağlık hizmeti öncesinde, alacağı ilave ücrete ilişkin olarak hasta veya hasta yakınının yazılı onayını almak durumunda. Bu yazılı onay alınmadan, özel hastanenin işlemler sonrasında ilave ücret talebinde bulunması mümkün değil.
'Hastanensi seç, doktoruna ulaş'
Fark ücreti, bugüne kadar çok şikayet konusu yapıldı. Öyle anlaşılıyor ki, artan fiyatlara bağlı olarak bu şikayetler katlanacak.
Özel hastanenin kendisinden ne kadar fark ücreti alacağını bilmeden bu hastanelere gidenler şok yaşayabilir. İşte bu sürprizleri yaşamamak için yapılması gerekenler var. SGK, kendi internet sayfasına (www.sgk.gov.tr) koyduğu bir yazılımla sigortalılara özel hastane fiyatları hakkında önceden bilgi veriyor. Hatta hangi özel hastanede hangi branşlar var, hangi hekimler var bunları önceden görmek, bilmek mümkün.
Özgeçmişler bile var
SGK'nın özel hastanelere gidecek sigortalılara yönelik hazırladığı bu yazılımın adı "Hastaneni Seç, Doktoruna Ulaş"... Bu uygulamayla çalışanların ve hak sahiplerinin özel hastaneye gittiklerinde kaç TL ilave ücret verecekleri önceden öğreniliyor. Amaç, sigortalıların özel hastaneler karşısında mağduriyetlerinin, şikayetlerinin sona erdirilmesi. Sigortalı bilgisayarın başına oturuyor, ilk olarak kendi il veya ilçesinde gitmek istediği SGK ile anlaşmalı özel hastaneyi belirliyor.
Sağlık şikayetine bağlı olarak o hastanede ilgili bölüm olup olmadığını görebiliyor, ilgili branş varsa yine o branştaki hekimlerden birisini bilgisayar başında seçiyor. Bu bilgisayar uygulamasında hekimlerin özgeçmişleri bile yer alıyor. Ancak bütün bu kolaylıkların ötesinde, sistemin en önemli noktası, hastanın, gideceği hastaneye ne kadar ilave ücret ödeyeceğini önceden görecek olması.
Sigortalı için faydalı
SGK, geçen yıl içinde uygulamaya soktuğu bu yöntemle sigortalıların fark ücreti dolayısıyla mağdur olmamalarını amaçlıyor. Ayrıca tüm işlemleri kayıt altında tutarak sağlık harcamalarını izleyebiliyor, denetleyebiliyor.
Özel hastanelerin sigortalılardan alacakları fark ücretlerinin çok yükselmesi, SGK'nın "Hastaneni Seç, Doktoruna Ulaş" uygulamasını daha önemli kılacak. Çünkü özel hastane kapılarında kabarık faturalarla baş başa kalmamak için, en azından bu hastanelerin ne kadar fark ücreti aldıklarını bilmek sigortalılar için faydalı olacak.
Özel hastane sayısı bu kararlarla daha da artar
Özel hastanelerin sınıf fark etmeksizin 2 katına kadar ilave ücret talep etmesinin önünün açılması, zaten hızla artmakta olan özel hastane sayısını daha da artırır. 2011 yılı verilerine göre 503 olan özel hastane sayısı bu düzenlemelerle birlikte herhalde 2013 yılı sonunda 1000 rakamına ulaşır. 2007 yılında 365 olan özel hastane sayısı, 4 yıl gibi kısa bir sürede 500 rakamına ulaştı. Bu da demek oluyor ki, ilave ücret miktarının artırılması, özel sermayeyi hastane sektörüne daha sıcak bakar hale getirecek.
2011 yılı verilerine göre özel hastanesi bulunmayan il sayısı sadece 14. Bu rakamın daha da azalacağı ve hatta bütün illerimizin özel hastane ile tanışacağını söyleyebiliriz.
Özel hastanelere yapılan başvuru sayısındaki artış bu trendin süreceğini gösteriyor. 2009 yılından bu yana özel hastanelere başvuru sayısı yüzde 30 artmış durumda. Bununla birlikte özel hastanelere SGK tarafından yapılan ödemelerde de yüzde 50 artış var. Yani özel hastane sayısı arttığı gibi, özel hastanelere yapılan başvuru sayısı da artıyor ve bununla birlikte SGK'nın özel hastanelere yaptığı ödeme miktarı da artış gösteriyor.
FARK ÜCRETİ HANGİ?HALDE?ALINMAYACAK?
Hangi durumlarda özel hastanelerin fark ücreti alamayacakları ise kanunda ayrıca yer alıyor. Buna göre; acil servislerde verilen ve "yeşil alan muayenesi" adı altında kuruma fatura edilebilen sağlık hizmetleri hariç olmak üzere,
* Acil haller nedeniyle sunulan sağlık hizmetleri,
* Yoğun bakım hizmetleri,
* Yanık tedavisi hizmetleri,
* Kanser tedavisi (radyoterapi, kemoterapi, radyo izotop tedavileri),
* Yenidoğana verilen sağlık hizmetleri,
* Organ, doku ve hücre nakilleri,
* Doğumsal anomaliler için yapılan cerrahi işlemlere yönelik sağlık hizmetleri,
* Diyaliz tedavileri,
* Kardiyovasküler cerrahi işlemleri için (öğretim üyesi tarafından SUT'un 4.1.1 numaralı maddesi kapsamında verilen sağlık hizmetleri hariç), otelcilik hizmetlerinde herhangi bir ilave ücret alınmıyor.
Cem Kılıç