Öz denetim: Kişinin toplumda işlev görebilmek için, davranışlarını, duygularını ve arzularını düzenleyebilme becerisidir. Öz denetim bilincine sahip insanlar sorumluluk duygusuyla hareket eder. Söz, iş ve davranışlarında aşırıya kaçmaz, ölçülü olur.
Önemli bir amaca erişebilmek için kişinin tepkilerini, davranışlarını ya da başka amaca yönelme eğilimini denetleyip sınırlamasıdır.
“Göklerdeki ve yerdeki her şeyi Allah’ın bildiğini görmüyor musun? Üç kişi gizlice konuşmaz ki dördüncüleri o olmasın. Beş kişi gizlice konuşmaz ki altıncıları o olmasın. Bundan daha az yahut daha çok da olsalar, nerede olurlarsa olsunlar o mutlaka onlarla beraberdir. Sonra onlara, yaptıklarını kıyamet günü haber verecektir. Allah her şeyi hakkıyla bilir.” (Mücâdele suresi, 7. ayet.)
Yukarıdaki ayet, insanda öz denetim bilincinin gelişmesine nasıl katkı sağlar? Açıklayınız
Kişi kendini bu ayete bakarak yaptıkları davranışları düzene koymayı, hareketlerine belli bir sınır getirmeyi sağlayabilir. Çünkü davranışlarından ahirette sorumlu tutulacağını bildiği için daha düzgün ve doğru bir insan olmaya çalışır.
Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Asıl pehlivan, güreşte rakibini yenen değil, öfkelendiği zaman öfkesini yenendir.” (Müslim, Birr, 107.)
Öz denetim bilincine sahip sabırlı kişi;
- Öfkeyle hareket etmez, iradesine hakim olur.
- Başına gelen olumsuzluklar karşısında ümitsizliğe kapılmaz
- İşlerinde davranışlarında tepkilerinde ölçülü olur
- Nefsinin her isteğine boyun eğmez
- Kararlarında aceleci davranmaz
- Her türlü haramdan uzak durur