A. Aşağıdaki soruların cevaplarını, verilen boşluklara yazınız.
1) Ötrofikasyon nedir?
Cevap: Sularda fosfor ve potasyum kirliliğinden dolayı su yosunu miktarının hızla artmasıdır. Ötrofikasyon, göl gibi herhangi bir büyük su ekosisteminde, başta karalardan gelenler olmak üzere, çeşitli nedenlerle besin maddelerinin büyük oranda artması sonucu, plankton ve alg varlığının aşırı şekilde çoğalmasıdır.
2) Ozon tabakası nasıl oluşur?
Cevap: Ozon tabakası, oksijen atomu (O) ile oksijen gazının (O2) birleşmesi sonucu oluşur.
3) Biyolojik birikim nedir?
Cevap: Besinlerdeki toksik maddelerin besin zinciri yoluyla canlıların dokularında birikmesi durumudur. Biyolojik birikim, insanların ve ekosistemde yaşayan diğer canlıların yaşamlarını olumsuz yönde etkiler. Özellikle çevre kirliliğine neden olan endüstriyel atıklar ve tarımsal zararlılarla mücadele etmek amacıyla kullanılan pestisit denilen kimyasallar, suda ve toprakta bozulmadan uzun süre kalır.
4) Hangi durumlar besin kirliliğine neden olur?
Cevap: Tarım ilaçları, evsel atıklar, endüstriyel atıkları, nükleer atıklar ve mikroorganizma faaliyetleri.
Yaşamsal faaliyetlerimizi yerine getirmek adına besinlere ihtiyaç duyarız. Bu doğrultuda beslenmek adına tükettiğimiz besinlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik olmak üzere çeşitli şekillerde sağlığımız adına zararlı hale gelmesine besin kirliliği adı verilmektedir. Besin kirliliği önemli bir çevre sorunudur. Kirli bir besin bir canlı tarafından tüketildiğinde, besin zinciri doğrultusunda bu problem zincirin son halkasında dahi görülebilmektedir.
- Fiziksel kirlenme, çeşitli maddeler ile besinlerin karışması sonucunda oluşan kirlenme çeşididir. Cam kırıkları, metal parçaları vs.
- Kimyasal kirlenme, çeşitli kimyasal maddeler doğrultusunda meydana gelen kirlenmedir. Katkı maddeleri, plastik malzemeler vs.
- Biyolojik kirlenme, hijyen koşullarının yetersizliği doğrultusunda mikroorganizmaların üremesi sonucunda meydana gelen kirlenme çeşididir.
5) Ses kirliliğinin sağlık üzerine etkileri nelerdir?
Cevap: İşitme kaybı, tansiyon artışı ve stres gürültü kirliliği sonucu oluşur. Genel olarak, gürültü olarak adlandırılan her türlü ses insan sağlığını fizyolojik ve psikolojik olarak etkiler. İstenmeyen bu sesler sinir, saldırganlık, hipertansiyon, yüksek stres, kulak çınlaması ya da kulak uğuldaması, duyma kaybı, uyku bozuklukları gibi pek çok sonuç doğurabilir.
6) Sera etkisi nedir?
Cevap: Sera gazlarının atmosferde artması sonucunda atmosferin ısınması durumudur. Dünya, üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve su buharı olmak üzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi denir.
7) Erozyona neden olan tarımsal uygulamalardaki yanlışlıklar nelerdir?
Cevap: Eğim yönünde arazinin işlenmesi ve tarımsal sulamanın hatalı yapılması erozyona neden olur.
8) Kentleşmenin yaban hayatı üzerine etkileri nelerdir?
Cevap: Canlıların habitatlarının yok olmasına neden olabilmektedir.
9) Orman yangınlarının oluşmasında insanın rolü nedir?
Cevap: Elektrik kaçakları, piknik alanlarında ateşin tam söndürülmemesi ve çevreye atılan yangına neden olabilecek türden maddeler.
10) Biyolojik çeşitlilik nedir?
Cevap: Belirli bir alandaki tür çeşitliliğidir.
B. Aşağıdaki ifadeler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” harfini işaretleyiniz.
1) Çevremizde kullandığımız kaynakların tamamı yenilenemez özelliktedir. (Y)
2) Bir yıllık zaman içinde insanın çeşitli nedenlerde atmosfere verdiği CO2 miktarına karbon ayak izi denir. (D)
3) Asit yağmurları, insan sağlığını doğrudan ve dolaylı şekilde etkiler. (D)
4) Sanayi atıkları ile sulara karışan ağır metaller, canlılarda biyolojik birikime neden olur. (D)
5) Radyoaktif maddeler, insanda genetik hastalıkların oluşmasına neden olur. (D)
6) Bozulmuş besin maddelerinde, mikroorganizmaların toksinleri birikir. (D)
7) Gürültü kirliliği, stres ve uykusuzluğa neden olur. (D)
8) Toprak, bitkiler için organik besin kaynağıdır. (Y)
9) Erozyonun önlenmesi, yer altı su kaynaklarının zenginleşmesini sağlar. (D)
10) Ormanlar, birçok bitki ve hayvan türlerinin bir arada yaşadıkları ekosistemlerdir. (D)
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların cevaplarını işaretleyiniz.
1. B 2. C 3. A 4. C 5. D 6. D