Osmanlı Devleti’nde Fatih ve Kanuni zamanında zirveye ulaşan eğitim, XVI. yüzyılın sonlarına doğru yönetim ve ekonomiye bağlı olarak bozulmaya başlamıştır. Osmanlı Devleti’nin temel eğitim kurumları olan medreselerde, yukarıdaki metinde görüldüğü gibi pozitif ilimlere verilen önemin azalması ile birlikte eğitim ve öğretimde aksaklıklar ortaya çıkmıştır.
“Fatih Sultan Mehmet Han, Sahn-ı Seman Medreselerini yaptırıp bu medresede kanuna göre iş görülsün ve eğitim verilsin diye vakfiyesine yazmış, Kelam (felsefe), akaid ve fen derslerinin okutulmasını bildirmişti. Sonra gelenler bu dersleri felsefiyattır diye kaldırdılar.”
Osmanlı Devleti’ndeki eğitim öğretimin bozulmasına sebep olan diğer nedenler ise şu şekilde sıralanabilir.
Osmanlı Devleti'nde eğitimin bozulma nedenleri
- Yöneticilerin bilim alanındaki çalışmalara desteğinin azalması
- Felsefe ve mantık gibi aklî ilimlerden vazgeçilmesi
- Medreselerin kendi iç müfredatının gelişmeyi zorlaştırması
- Batı’da eğitim alanında görülen gelişmelerin takip edilememesi
- Göçler sonucunda kentlere gelen nüfusun medreselerde barındırılması, yani medreselerin hayır kurumu gibi görev yapmaya başlaması
- Rüşvet ve iltimasın yaygınlaşması, çocuk yaştaki kişilere ulema payesinin verilmesi.