Farz olan oruç denince, Ramazan orucu kastedilir ve zaten tayin edilmiş, önceden belirlenmiş (muayyen) olan oruç da budur. Mazeretli veya mazeret siz olarak tutulamadığı zaman, başka bir zaman kazâ edilmesi de aynı şekilde farzdır.
Vacip olan oruç, Nezir (adak), kişinin dinen yükümlü olmadığı bir ibadeti yapmayı kendisi için bir yükümlülük haline getirmesidir. Kişi, oruç tutmayı adamışsa, bu adak orucunu tutması vâciptir.
Peygamber (aleyhissalatu vesselam)'ın daima tuttuğu ve ümmetini de tutmaya teşvik ettiği nafile oruçlar şunlardır;
1) Şevval Orucu: Ramazan ayından sonra Şevval ayı içerisinde altı gün oruç tutmak sünnettir.
2) Aşure Orucu: Cahiliye devrinde Kureyş, aşûre gününde oruç tutardı. Hicretten önce Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam) de aşure orucu tutardı. Medine'ye hicret ettikten sonra bu oruca devam etti; ashabına da tutmalarını emretti.
3) Arefe Günü Orucu: Hac ayı olan Zilhicce'nin ilk on gününü ibadetle geçirmenin Allah katındaki mükâfatı büyüktür. Bu günlerin fazileti diğer günlere oranda daha fazladır.
4) Pazartesi ve Perşembe Oruçları: Bu iki günde oruç tutmak büyük sevaptır.
5) Eyyâm-i Biyz Oruçları: Hicri ayların 13, 14 ve 15. Günlerine eyyâm-i biyz denir.
Müstehap oruçları;
4) Nevruz Bayramı gününü
5) Şevval ayının beşinden dokuzuna.
6) Zilkade ayının yirmi beşinci ve yirmi dokuzuncu günleri.
7) Zilhicce ayının birinci gününden dokuzuncu gününe (yani Arefe gününe) kadar oruç tutmak. Fakat oruç tutunca, zaafa uğrayarak Arafe gününün duaları okunamayacaksa, oruç tutmak mekruhtur.
8) Yine Mübarek Gadir-i Hum Bayramı (=18 zilhicce)
9) Mubahele günü (= 24 zilhicce)
10) Muharrem ayının birinci ve üçüncü ve yedinci günleri.
11) Resul-i Ekrem'in (s.a.a) mübarek doğum günü olan 17 rebiu'l evvel
12) Cemadiye’l Evvel ayının on beşinci günü