Herhangi bir etki altında kalmadan varlıkta kendiliğinden oluşan değişikliği anlatan yapılara oluş fiili denir. Bu sebepten dolayı özne ya da belirtili nesne gibi unsurlar bu konuda ön plana çok fazla çıkmaz. Yani, ‘Onu’ kelimesi cümlede kullanılmaz. Belli bir yapıyı herhangi bir eşya ya da olgu üzerinden etki altında kalmadan anlatır. Gündelik hayatta da çok sık kullanılan bir dil bilgisi kuralı olduğunu söylemek mümkün.
Oluş fiili ile ilgili örnek cümleler
Oluş fiilleri yapısı bakımından birçok farklı örnek eşliğinde anlatılabilir. Bu şekilde oluş fiillerini konu bakımından daha iyi anlamak mümkün hale gelebilmektedir.
- Metal eşyalar paslanmıştı.
- Saçlarım çok uzamıştı.
- Kar bir süre yağmadı.
- Evlerimiz gittikçe soğuyordu.
- Evimizin duvarları dökülmüştü.
- Yel esmemişti.
- Yaz bir türlü gelmemişti.
- Odunlar bu sene pek yetmemişti.
Yukarıdaki cümlelere bakıldığı zaman görüldüğü üzere herhangi bir etki altında kalmıyorlar. Yani doğrudan herhangi bir olgu ve eşyayı, olayları etkin biçimde doğrudan anlatmaktadırlar. Bu doğrultuda yüklem üzerinden cümlenin öğeleri sorulduğunda, belirtili nesne ya da özne yer almıyor. Böylece yukarıdaki cümleler ile beraber oluş fiili elde edilmektedir. Amaca uygun olarak farklı biçimlerde ve şekillerde, oluş fiili üzerinden bu şekilde cümleler kurmak mümkün.