Nüfus yapısı dediğimizde aklımıza beş temel özellik gelir. Bunlar:
- Nüfusun yaş yapısı,
- Nüfusun cinsiyet yapısı,
- Nüfusun eğitim durumu,
- Nüfusun sektörel dağılımı,
- Nüfusun kır kent durumudur.
Yukarıda verilen özellikler bize bir ülkenin nüfusunun genel yapısı hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar.
Nüfusun yaş durumu, ülkedeki genç nüfus, çalışma çağındaki nüfus ve yaşlı nüfus oranları ile ifade edilir. Yaş durumu ile ilgili verileri ülkelerin geleceğe yönelik yatırımlarının yönünü tayin etmesi açısından önemlidir. Genç nüfusun çok olması bütçeden eğitime daha çok pay ayrılması demektir. Bu şekilde ortaya çıkan ve insana bağlı olarak gelişen yatırımlara demografik yatırım denir. Demografik yatırım payının yüksek olduğu ülkelerde kalkınma hızı da düşer çünkü başka alanlara yönelik yatırım paylarının az olması ekonomik gelişmenin önündeki en büyük engeldir.
Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı üç ana başlıkta toplanır:
- Genç (Çocuk) Nüfus (0-14 yaş)
- Olgun (Yetişkin) Nüfus (15-64 yaş)
- Yaşlı Nüfus (65 + yaş)
Nüfusun cinsiyet durumu, ülkedeki kadın ve erkek nüfusun sayıca oranıdır. Dünyada ve ülkemizde genel olarak kadın ve erkek nüfus oranları birbirini yakın takip etse de erkek nüfusu biraz daha yüksektir. Yaşanan savaşlar, göçler, salgın hastalıklar ve doğal afetler bu dengeyi zaman zaman bozabilir.