Niteleme sıfatları isimlerin durumlarını, biçimlerini, renklerini ve unvanlarını bildirir:
a. İsmin durumu (İyi dergi, Tatlı dil)
b. İsmin biçimi (Düz yol Yuvarlak masa)
c. İsmin rengi (Beyaz gül Siyah saç)
d. İsmin unvanı (Avukat Hasan Nasrettin Hoca)
a. Genellikle karşıtları vardır: güzel-çirkin, uzun-kısa, temiz-kirli gibi.
b. Kişilerin rütbe, makam, meslek gibi toplumsal durumlarını bildiren unvan sıfatları isimden önce veya sonra kullanılabilir: Sinan Öğretmen ya da Öğretmen Sinan gibi...
c. Niteleme sıfatları bir isme yöneltilen nasıl sorusunun cevabıdır: Nasıl insan? -Dürüst insan
ç. Niteleme sıfatları fiil veya fiilimsiye yönelik olduğunda, niteleme zarfı olur: O konuyu, güzel anlattı.
d. Niteleme sıfatları genellikle soyut kavramlardır; ancak sıfat isimleştiğinden bu soyut özellik somuta dönüşür: Kötü insanlardan uzak dur.(soyut) Kötülerden fayda gelmez. (somut)
Çözümlü Örnek Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir isim birden fazla sıfatla nitelenmiştir?
A) Duygu yüklü dakikalar, saatler, günler geçirmişlerdi.
B) Bu içtenlikli davranış hepsini ağlatmıştı.
C) Sessiz, akıllı, uslu çocuklardı hepsi.
D) Bu çocuklara hiçbir soru soramazdım.
Çözüm: Cümleleri incelediğimiz zaman, A seçeneğinde “duygu yüklü” sıfatının birden fazla ismi nitelediğini, B seçeneğinde belirtme ve niteleme sıfatlarının birlikte kullanıldığını, D seçeneğinde belirtme sıfatlarına yer verildiği, C seçeneğinde ise “çocuklar” isminin “sessiz, akıllı, uslu” sıfatları tarafından nitelendiğini görürüz.
Cevap: C