Narh, Osmanlı devletinde bir mal ya da hizmet için yetkililer tarafından belirlenen fiyatlardır. Yiyecek ve diğer tüketim malları için konulan sınırlandırma, sabit fiyat tesbit etme, fiyat sınırı ve kontrol altında tutma anlamlarına gelir. Narh kelimesi, devletin piyasada bulunan eşyaya fiyat koyması şeklinde de tanımlanabilir. Bu sayede ürünlerin azami satış fiyatını belirlenir.
Osmanlı'da Narh uygulamasının amacı nedir
Osmanlı’da narh uygulamasını değerlendirirken iki noktaya dikkat etmek gerekiyor. Bunlar ise;
- İslam hukukunda "narh"a ile ilgili izahlar,
- Devlet sisteminde narhın idari olarak işleyişi.
İslam hukukunda narh ile ilgili değerlendirmeler, halifelerin yaptığı açıklamalar ve mevcut hadisler üzerinden yapılmıştır. İslam alimleri, nakledilen bazı örnekler çerçevesinde narhı caiz görenler ve görmeyenler şeklinde iki farklı bakış açısı ortaya çıkarmıştır.
Narh sisteminin temel nedenleri
Narh, genellikle azami fiyat tespitini ifade eder. Aynı zamanda, üreticiyi korumak, haksız rekabeti önlemek gibi nedenlerle taban fiyatının tespiti için da kullanılır. Narh, Osmanlı sisteminde uygulanan bir idari işlemdir.
Narh tespitleri genellikle mevsimlere göre, esnafın uygun bulduğu zamanlara ya da kadının belirlediği zamanlara göre yapılır. Bu tespitlerde o dönemde geçerli olan para değeri, askeri siyasi gelişmeler ve ürünün azlığı çokluğu dikkate alınır.
Narh sistemi, ticari hayatın vazgeçilmezidir. Ama sanayi devrimi ile birlikte esnaf birliklerinin işleyişi de değişmiş ve tüm ortaçağ boyunca hüküm süren narh sistemi de bu devrimle varlık sahnesinden silinmeye başlamıştır.