Mutfaklarımızın olmazsa olmazları sebzeler ve meyveler. Ancak bizim yemek yaparken sebze ya da meyve olarak sınıflandırdığımız bazı yiyecekleri bilim insanları o kategoriye koymuyor.
Peki yaygın olarak sebze zannedilen meyveler ve meyve zannedilen sebzeler hangileri?
En yaygın olarak karıştırılanların başında domates geliyor. İçinde çekirdekleri olduğu için domates teknik anlamda meyve sayılıyor. Üzümün meyve olduğundan kimsenin şüphesi yok. İçinde çekirdeği var ve tatlı çünkü.
Botanik terimler sözlüğünde şöyle tanımlanır:
Meyve, kapalı tohumlu bitkilerde tohumları barındıran; gelişmiş dişi organ ve kimi zaman da ilgili üreme parçalarını bir arada bulunduran yapının adıdır. Sebze (İng: "vegetable"), bir bitkinin -eğer varsa- meyvesi haricinde yenebilen kısımlarının tamamına denir.
TDK sözlükte;
Meyve: Bitkilerde çiçeğin döllenmesinden sonra yumurtalığın gelişmesiyle oluşan tohumları taşıyan, genellikle yenebilen organ, yemiş.
Sebze: Genellikle pişirilerek yenen bitkiler veya bunların taneleri, göveri, göverti, sebzevat, zerzevat, şeklinde tanımlanmış.
Sebze ve meyve arasındaki farklar
Meyve ve sebzeyi bir birbirinden ayıran en önemli fark, meyvelerin tohum içermesi ve sebzelerin tohumdan yoksun olmalarıdır. Bazı sebzeler bitkinin üremesi için kullanılsa da meyve sayılmazlar. Kısaca, bir bitkinin olgunlaşmış yumurtalığı bir meyvedir ve tohumlar içerirken, sebze, yumurtalık dışında bir bitkinin yenilebilir kısmı olabilir. Ancak, tohum içeren bazı sebzeler vardır ve tohumsuz bazı meyveler vardır.
Teknik olarak meyve olan bir kaç sebze aşağıda belirtilmiştir;
- Domates
- Patlıcan
- Biber
- Zeytin
- Bal Kabağı
- Salatalık
- Fasulye
- Mısır
Sonuç olarak, meyveler bir bitkinin yumurtalıklarını olgunlaştırır ve tohum içerir. Sebzeler, meyveler dışındaki bitkinin yenebilir kısımlarıdır. Bir meyvenin sebze olabileceği (domates durumunda olduğu gibi) bir sebzenin bir meyve olamayacağı söylenebilir. Meyvelerin çoğu, tatlı tadı veren fruktoz adında basit bir şeker içerir. Fakat sebzeler daha az miktarda fruktoz içerir. Meyvelerin tatlılığı, hayvanları ve kuşları onları tüketmeye çeker ve böylece tohumları dağıtır.
Meyve kelimesinin mutfaktaki tanımını kullanacak olursak en çok kullanılan bazı sebzeler şunlardır:
- Çilek
- Armut
- Portakal
- Greyfurt
- Mandalina
- Elma
- Kiraz
- Cennet meyvesi
- İncir
- Erik
- Karpuz
- Ejderha meyvesi
- Ahududu
- Kivi
- Muz
- Avakado
- Kavun
- Kayısı
- Mango
- Vişne
Sebze kelimesinin mutfaktaki tanımını kullanacak olursak en çok kullanılan bazı sebzeler şunlardır:
- Bakla
- Bamya
- Bezelye
- Biber
- Brokoli
- Brüksel lahanası
- Enginar
- Fasulye
- Havuç
- Hindiba
- Ispanak
- Kabak
- Karnabahar
- Kereviz
- Lahana
- Marul
- Maydanoz
- Nohut
- Patates
- Patlıcan
- Pırasa
- Roka
- Sarımsak
- Semizotu
- Soğan
- Şalgam
- Tere
- Turp