Meslek Seçiminde Öğrencileri En Çok Ne Etkiliyor?

Hacettepe Üniversitesi tarafından lise son sınıf öğrencileri üzerinde yapılan araştırma, üniversite adaylarının meslek tercihi yaparken "yaşam tarz"larının belirleyici olduğunu ortaya koydu. Ayrıca gençler, üniversite tercihlerinde en fazla iş ve burs olanaklarına bakıyor.

Hacettepe Üniversitesi Psikometri Uygulama ve Araştırma Merkezi (HÜPAM) tarafından, 11 bin lise öğrencisine üniversite tercihlerinde kendilerini etkileyen faktörleri sordu.

Ankara'daki farklı türlerde 177 lisede yürütülen "Üniversite ve Meslek Seçimini Etkileyen Etmenler" başlıkla araştırmada, 11 bin 444 lise son sınıf öğrencisinden üniversite ve bölüm tercihi yaparken dikkat ettikleri faktörlere yönelik veri toplandı.       

Araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 58,21'ini kızlar, yüzde 41,79'unu erkekler; yüzde 72,4'ünü dershaneye gidenler, yüzde 27,5'ini ise gitmeyenler oluşturdu.       

Öğrencilerin üniversite ve bölüm tercihlerinde bulunurken, yaklaşık yüzde 24'ünün tercihini puanına göre yapmayı planlandığı ortaya çıktı. Öğrencilerin yüzde 2,8'i tercih ettiği bir üniversite bulunduğunu, bölümün farketmeyeceğini belirtirken, yüzde 15,1'i tercih ettiği bir bölüm olduğunu, üniversitenin farketmeyeceğini söyledi. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun ise hem üniversite hem de bölüm tercihlerinde kararlarını verdiğini belirtti. Öğrencilerin yüzde 46,6'sı tercih ettiği hem üniversite hem de bölüm bulunduğunu anlattı.       

İstedikleri şehirde okuyacaklarını belirtenlerin oranı ise yüzde 2,3 oldu. Öğrencilerin yüzde 2,3'ü tercih ettiği bir şehir bulunduğunu okuyacakları üniversite ya da bölümün farketmeyeceğini; yüzde 6,6'sı ise tercih ettiği bir şehir ve bölüm bulduğunu, üniversitenin farketmeyeceğini söyledi. Üniversite tercihini puanına göre yapacakların oranı ise yüzde 23,9 oldu. Tercihler konusunda henüz fikri olmayanlar ise yüzde 2,5'lik kesimi oluşturdu.       

Üniversite seçerken mezunlara bakıyorlar       
Araştırmaya göre, öğrenciler üniversite tercihlerinde en fazla iş ve burs olanaklarına bakıyorlar. Buna göre tercihlerde, o üniversite mezunlarının kolay iş bulması yüzde 82, burs imkanları yüzde 82 etkili oluyor. Üniversitenin eğitim kalitesi ise öğrencileri yüzde 81 etkiliyor.       

Üniversitenin prestiji, eğitim masrafları, tesis ve olanakları da öğrencileri etkileyen önemli unsurlardan bazıları. Buna göre, üniversitenin prestiji yüzde 76, eğitim masrafları yüzde 75, üniversitenin tesis ve olanakları yüzde 75, üniversitenin eğitim programlarına yönelik olanakları yüzde 73, kampüs özellikleri yüzde 70 tercihlerde belirleyici oluyor.

Akademisyenler yüzde 55 etkili
Öğrencileri etkileyen diğer bazı unsurlar ise şöyle; "Üniversitenin coğrafi konumu yüzde 63, Türkçe eğitim yüzde 63, akademisyenler yüzde 55, bölüm yüzde 53, üniversitenin sosyal olanakları yüzde 53, temel hizmetler (sağlık, ulaşım vb.) yüzde 52, İngilizce eğitim yüzde 51, başkalarından etkilenme (tanıdıklar, öğretmen vb.) yüzde 50, tanıtımda görev alan akademisyenler yüzde 48, teknik üniversite olması yüzde 45, ikinci öğretim olması yüzde 43, başkalarının yönlendirmesi (rehber öğretmen, aile gibi) yüzde 42, broşür ve afiş tanıtımları yüzde 42, tanıtım etkinlikleri yüzde 41, üniversitenin mezunları yüzde 38, basında çıkan tanıtımlar yüzde 35, internet üzerinden yapılan tanıtımlar yüzde 33 etkili oluyor"       

Adaylar ilerideki mesleklerini belirlerken, en fazla yaşam tarzlarına uygun olup olmadığına bakıyor. Buna göre, lise son sınıf öğrencilerinin yüzde 81'i seçecekleri mesleğin yaşam tarzına uygun olmasını istiyor. Öğrenciler meslek tercihi yaparken, ailesine yeterli zaman ayırmasını sağlayacak olması, mesleğinin cinsiyetine, kişilik özelliklerine, inançlarına uygun olmasını, düzenli bir yaşam tarzını sağlaması ve serbest zaman etkinliklerine zaman ayırmasına fırsat sağlamasını istiyor.     
  
Yaşam tarzının ardından üniversite adayları, meslek seçerken en fazla iş bulma kolaylığı ve iş sağlığı ve güvenliğine dikkat ediyor. Meslek seçiminde iş bulma kolaylığı yüzde 78, iş sağlığı ve güvenliği yüzde 76, mesleğe ilgileri yüzde 67, disiplinler arası çalışmalara fırsat sağlaması yüzde 57, aile onayı yüzde 53, rehberliğin yönlendirmesi yüzde 43, mesleğin prestiji yüzde 29, mesleki tatmin yüzde 27 etkili oluyor.       

Kızlar daha titiz       
Araştırma raporunda, projede ortaya çıkan bazı önemli tespitlere de yer verildi. Buna göre, cinsiyetin üniversite tercihleri üzerinde önemli bir etkisi bulunuyor. Kadınlar, erkeklere göre tercihlerinde çok daha titiz davranıyor.    
   
Rehber öğretmenden yardım alma, üniversite tercihleri üzerinde önemli etkiye sahip bulunuyor. Üniversite tercihlerinde dikkat edilen konular lise türünden etkileniyor. Anadolu, anadolu öğretmen ve fen liselerindeki öğrenciler pek çok konuda diğer lise türlerindeki öğrencilere göre daha titiz davranıyor.       
Genelde özel sektörde çalışmayı hedefleyen öğrenciler tercihlerinde daha titiz davranıyor ve bu öğrenciler lisede diğer öğrencilere göre daha başarılı oluyor.