Merhametli bir insan başkalarına zarar vermekten çekinir. İyi davranır adil olur. Kibir devreye girdiği için merhamet azalmıyor, merhamet olmadığı için insan kibirli ve kıskanç oluyor. Merhamet olmadığı için bizim kötülük dediğimiz şeyler var. Ahlaki zaaflar kendi başlarına bir şey değildir. Bunlar ahlaki erdemlerin olmayışından kaynaklanıyor. İnsanda merhamet olsa kibir zaten olmaz.
Merhametin zıttı kibirdir. Merhamet, idrak ve akıl arasındaki ilişkiyi iyi görmeli. İslam düşünürlerinin işlediği bir konudur. İnsan varlığa merhametle, hürmetle bakabilirse varlığı doğru idrak eder, anlar ve olayları doğru değerlendirir. Merhamet ahlaki ilkeleri etkiler, ahlakta da kurucu bir ilkedir.