Mehmet’in Merhameti Metni Cevapları
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 36 Cevabı
DÜŞÜNELİM-TARTIŞALIM
1. Çanakkale Savaşları ile ilgili neler biliyorsunuz?
Cevap: Çanakkale Savaşı veya Çanakkale Muharebeleri, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası’nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir.
2. Birlik ve beraberlik denilince ulus tarihimizde hangi olaylar aklınıza gelmektedir?;
Cevap: Millî birlik ve beraberlik ülke içinde de huzur ve güvenlik sağlar. Millî birlik ve beraberliğin ülke içinde sağladığı huzur ve güvenlik, ahlâkî ve manevî değerlerle de güçlenir. Ülke içinde sağlanan bu millî birlik ve beraberlik, yıkıcı ve bölücü zararlı akımlarla tam bir mücadele potansiyelini temin eder.
1. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 38 Cevabı
Metindeki şahıs kadrosu
Cevap: Mehmet, İngiliz Subay, İngiliz Askerleri, Türk askerleri
Olayların geçtiği yer ve zaman
Cevap: Kirte Çanakkale dolayları. Zaman ifadesi olarak metinde Haziran ayını görüyoruz. Metin kurtuluş savaşındaki bir zamanı anlatıyor.
Serim ve çözüm bölümleri arasında düşüncede yaşanılan farklılık
Cevap: Serim bölümünde düşman iki taraftan bahsedilirken çözüm bölümünde ise iki düşman tarafın düşmanlığı bırakıp insani bir vicdan ve davranış göstermeleri anlatılmaktadır.
2. ETKİNLİK
Aşağıda, metinde kullanılan bazı kelimelerin anlamları verilmiştir. Bu anlamlardan yola çıkarak bulmacayı çözünüz. Öğrendiğiniz kelimeleri sözlük defterinize yazınız.
1. Birbirine bağlı olan devletler (müttefik)
2. Korunulacak, arkasına, altına veya içine girerek saklanılacak yer (siper)
3. Akın, hamle (hücum)
4. Yüksek sesle bağırmak (haykırma)
5. Görmüş geçirmiş (tecrübeli)
6. Tüfek namlusunun ucuna takılan küçük kılıç biçiminde delici silah (süngü)
7. Acıma (merhamet)
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 39 Cevabı
Aşağıdaki cümlelerde “siper” sözcüğünün kazandığı anlamları belirleyerek yazınız.
Saklanılacak yer-Kuytu yer-Şapkanın önündeki çıkıntı-Kuytu yer-Arkasına, altına veya içine girerek saklanılacak yer
Bu duvarı kendimize siper yapalım. → Saklanılacak yer
Pencereden yağmur gelirse şu siper köşeye kaçalım. → Kuytu yer
Güneşte siperini geri itti. → Şapkanın önündeki çıkıntı
Ateş yağmuru ikinci kat siperleri geçti. → Arkasına, altına veya içine girerek saklanılacak yer
Burası siper bir yerdir. → Kuytu yer
3. ETKİNLİK
Aşağıdaki boşlukları metne göre doldurunuz.
Metnin Konusu: Çanakkale Savaş’ında Türk Mehmet ile İngiliz Teğmen’in vurulması sonrası yaşanılanlar
Metnin Yazılış Amacı: Metin o dönemi ve Türklerin merhametini anlatmak için yazılmıştır.
Metnin Türü: Metin hikaye türünde bir eserdir.
4. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 40 Cevabı
Okuduğunuz metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Şiddetli siper savaşları kimler arasında yaşanmaktaydı? Türkler ne istiyordu?
Cevap: Türkler ile İngilizler arasında. Türkler düşmanın gerilemesi ve savaşın ateşin durmasını istiyordu.
2. Mehmet, neden beyaz bayrak sallamaya başladı? Karşı taraf nasıl bir tepki verdi?
Cevap: Çünkü beyaz bayrak savaşta barış veya ateşkes sembolüdür.
3. Mehmet’in yaralı İngiliz askerini almak için siperden çıkması hangi özelliğinin göstergesidir?
Cevap: Onun insani duygularının merhametinin ve insan sevgisinin örneğidir.
4. Hikâyede duygu belirten ifadelerin altlarını çiziniz.
Cevap: “Acı içinde inlemekte olan teğmene yaklaştı” / “Şaşkınlıktan gözleri fal taşı gibi açılan İngiliz askerlerinin ise elleri tetikteydi. Mehmet’in gelişinden tedirgin olmuşlardı” / “Genç teğmen acı acı bağırıyor ama hiç kimse o yoğun ateş arasında teğmeni siper içine çekmeye cesaret edemiyordu.”
5. Acı çeken birine karşı hissettiğiniz duygunun adı nedir? Bu duyguyu hissetseydiniz hangi olay ya da durum karşısında hissettiğinizi arkadaşlarınıza anlatınız.
Cevap: Merhamettir. Ben geçen sene köye dedemin yanına gitmiştim. Çok hastaydı ve hastaneye onu ziyarete gittiğimizde yatağında acı içinde bağırıyordu. Onun için çok üzülmüş ona sarılmıştım.
6. Bir Türk askerinin savaşta düşmanına acıması ve ona yardım etmesi size neler düşündürdü?
Cevap: Türklerin düşman dahi olsa karşısındakine olan merhametleri, karşıdakine duydukları insani saygıyı aklıma getirdi.
5. ETKİNLİK
Alttaki fotoğrafların her birinin vermek istediği iletileri düşününüz. Her bir fotoğrafla ilgili üç arkadaşınızı birbirlerinin düşüncelerinin devamı olacak nitelikte konuşturunuz. Konuşmalar sonunda vardığınız genel yargıyı fotoğrafın numarasının yazılı olduğu bölüme yazınız.
Cevap: Savaş veya doğal afet sonucu evini yitirmiş çadırlarda kalan çocuklara, doğadaki diğer canlılara ve yaşlılara gösterilen sevgi ve merhamet duygusunu anladım. İlk fotoğrafta çocuk onu ziyaret ettiğimiz için bize teşekkür etti, köpek ellerimi yaladı ki bu sevgi göstergesiydi. En son fotoğrafta ise yaşlının gözleri dolunca ben de kendimi tutamayıp ağlamıştım.
6. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 41 Cevabı
Çanakkale Savaşları dünyanın en çetin savaşlarından biri olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmıştır. Bu çetin savaşın geçtiği topraklar hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz? Aşağıdaki yazıyı okuyunuz ve ilgili soruları cevaplayınız.
Çanakkale Geçilmez
Gelibolu Millî Parkı ve yarımadasını gezmek için başlangıç noktası olarak Kilitbahir Kalesi’ni tercih edebilirsiniz. Üç yapraklı bir çiçeğe de benzeyen kalede 2004-2005 yıllarında yapılan restorasyon çalışmaları sonunda ziyaretçiler düzenli alınmaya başlanmıştır. Cephanelik, hamam kalıntısı, mazgallar, topçular, okçular ve askerlerin kullanım alanları mevcut. Kilitbahir Kalesi Çanakkale şehir merkezinde, boğazın Anadolu yakasında bulunan Çimenlik Kalesi’yle karşılıklı bekçileridir boğazlarımızın. Kilitbahir Kalesi’ndeki gezimizi bitirdikten sonra Abide yönüne devam ettiğiniz takdirde tabyalara ulaşacaksınız. Tabyalar deniz tarafından bakıldığında
araziyle bütünleşmiş görünen ve yerleri kesinlikle belli olmayan fakat kara tarafından bir kale suru gibi toplara, ağır menzilli silahlara mevzi görevini yapmıştır. Birkaç km daha ilerledikten sonra Mecidiye Tabyaları’yla karşılaşacaksınız. Burada sizi savaştan sonra en çok sözü edilen kahramanlardan Seyit Onbaşı’nın 272 kg’lıktopu kaldıran dev heykeli selamlar.
Çanakkale Şehitler Abidesi: Resmî olmayan kayıtlara göre iki yüz elli binden fazla şehidimizi anmak için yapılan anıt yarımadadaki anıtların en yükseğidir. Şehitler Abidesi’nin hemen yanında Fransız askerleri için yapılmış mezarlık ve Morto Koyu vardır. Yarımadanın en uç noktası olan Seddülbahir’e giderken ilk olarak İngilizlerin 25 Nisan sabahı çıkartma yaptıkları Ertuğrul Koyu’nu ve bu çıkartma sonucunda kaybettiğimiz askerlerimiz için yapılmış ilk şehitler anıtını göreceksiniz.
Seddülbahir Kalesi, hemen boğazın karşı girişinde olan Kumkale ile birlikte Çanakkale Boğazı’nın ilk savunmasını üstlenmiştir. Bu iki kale şu anda harabe hâlindeki durumlarıyla savaşın tüm acımasızlığını da göstermektedir. Yahya Çavuş’un az sayıda askeriyle kara savaşlarının ilk savunmasını yaptığı Ertuğrul Koyu’nu görüp Yahya Çavuş ve kahraman silah arkadaşları için yapılan şehitliği ziyaret ettikten sonra hemen yanında İngiliz askerleri için yapılmış Helles Anıtı’nı da görebilirsiniz.
1915 yılı boyunca süren ve Türk milletinin zaferiyle sonuçlanan Çanakkale Savaşı tarihimize bir zafer olarak yazılmıştır. Her ailenin en az bir ferdini kaybettiği bu savaşın yaşandığı alanları mutlaka görün. Bu yazıda okuduklarınız bir tas çorba ve bir somun ekmekle akşama kadar savaşan askerlerimizi, Türk’ün yenilmezliğini ve Çanakkale’nin geçilmezliğini anlatmaya yetmez.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 42 Cevabı
1. ”Çanakkale Geçilmez” metnin türünü gerekçeleriyle birlikte yazınız.
Cevap: Metnin türü bilgilendirici bir öğretici metindir. Çünkü bizlere Çanakkale hakkında bilgi vermektedir. Bunun yanında metinde yazarın sade ve açıklayıcı dil kullanması da bize bunu gösterir.
2. Okuduğunuz metinde adı geçen yerlerden hangilerini yukarıdaki haritada belirgin olarak görmektesiniz? Yazınız.
Cevap: Nerdeyse her bir yeri haritada görmek mümkündür.
3. Haritaya bakarak en çok görmek istediğiniz yerleri yazınız.
Cevap: Ben en çok Seyit Onbaşı’nın 250 kiloluk mermiyi kaldırdığı yeri görmek isterdim.
7. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 43 Cevabı
Aşağıdaki cümlelerden hangilerinin öznel, hangilerinin nesnel olduğunu belirleyerek işaretleyiniz.
Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan Osmanlı acımasızca paylaşılıyordu. (öznel)
Atatürk 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak kurtuluş mücadelesini başlattı. (nesnel)
Bütün Anadolu halkı canla başla Mustafa Kemal ve Türk ordusunu destekledi. (öznel)
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, 7-8 Ağustos 1921 tarihlerinde uygulamaya koyduğu “Tekâlif-i Milliye Emirleri” ile dünyada ilk kez, “topyekûn savaşı” başlattı. (nesnel)
Kadın erkek, genç yaşlı tüm Anadolu bağımsızlığı için yürekten savaşıyordu. (öznel)
Türk kadını Mehmetçiğin yanında fedakârca savaştı. (öznel)
8. ETKİNLİK
İyelik ekleri eklendikleri kelimelere sahiplik anlamı kazandıran eklerdir. Bu ekler, isimlere eklenir. Aşağıdaki cümlelerden iyelik eki kullanılmayanların önlerindeki kutucukları işaretleyiniz. Diğer cümlelerdeki iyelik eki almış kelimeleri bulup örnekteki gibi yazınız.
Genç teğmenin haykırışları çok rahat duyuluyordu. (x)
“Yarası çok mu ağır acaba?” dedi, çaresizlik içinde. (yara-sı)
Mendili gören İngilizler ateşi kesmek zorunda kaldılar. (x)
Bir İngiliz asker bağırdı. (x)
İngiliz askerlerinin ise elleri tetikteydi. (eller-i)
Beyaz mendili son kez salladı. (x)
9. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Anka Kuşu Yayınevi Sayfa 44 Cevabı
a. Sadece şefkat iyileştiricidir. Çünkü insanın içindeki tüm hastalıklar sevgi eksikliğinden kaynaklanır. Yukarıdaki sözün çağrıştırdığı kavramları aşağıdaki kavram havuzuna yazınız.
Cevap: Sevgi, şefkati merhamet, saygı, kardeşlik, hoşgörü, insanlık, medeniyet
b. Etkinliğin a bölümünde oluşturduğunuz kavram havuzundan seçeceğiniz kelimelerle bilgilendirici bir metin oluşturunuz. Metninizi oluşturmadan önce konusunu ve ana düşüncesini belirleyip yazınız.
Konu: Mahalledeki yaşlıların her türlü işini karşılık beklemeden yapan Volkan’ın merhameti ve insanlığı
Ana Düşünce: Merhamet ve yardımseverlik
c. Metninizin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde nelere değineceğinizi aşağıdaki bölüme yazınız.
Giriş: Volkan ve mahalle tanıtılır.
Gelişme: Volkan’ın yaşlılara yaptığı yardımlardan bahsedilir.
Sonuç: Volkan’ın insanlığı ve merhametinden bahsedilir.
d. Taslağını hazırladığınız metni defterinize yazınız. Yazınızı arkadaşlarınıza okuyunuz.
VOLKAN’IN SEVGİ DÜNYASI
Volkan mahallede çok sevilen, çok saygılı bir çocuktu. Herkesin yardımına koşar. Herkesin ihtiyacı ne ise elinden geldikçe gidermeye çalışırdı. Volkan sabahları Nihat abisinin ekmeğini, Orhan abisinin ilaçlarını Ayşe teyzesinin ise yeşilliklerini alırdı. Sonra da yaşlı ve engelli olan Selma Teyze’sine çiçeklerini sulamada yardımcı olurdu. Onun bu özellikleri mahallede çok sevilen parmakla gösterilen bir çocuk olmasını sağlamıştı. Bir gün Volkan motosikletle kaza yaptı ve öldü. Tüm yaşlılar ağladı.
SONRAKİ METNE HAZIRLIK
“Anadolu İmecesi” adlı metnin şiir olan bölümlerini ezberleyiniz.
Cevap: Bu etkinliği sizler yapmalısınız.
ANADOLU İMECESİ
Veriyoruz paşam, ben Nevşehir çarşısından
Gelme bir çarığım, giysin beni piyade.
O giydikçe ısınır toprak, ayaklarım üşümez.
Al benim son çarığımı.
Ben Mucurlu bir çorabım, beni kızlar ördü,
Dut ağaçları altında, kırmızı dut yiyerek.
Kırmızıdır nakışı,
Arasına bahçelerden bir gül koydum.
Giysin beni topçu neferi,
Kış gelende ayakları donmasın.
Güllerine kuytu bahçelerimizin,
Aman paşam, bir şey olmasın!
Çıkardım gömleğimi veriyorum,
Kılıç salsın giyende süvariler.
Yaz sıcağında ağustos güneşinin ellerinden,
Terlerini alsın.
(Ceyhun Atuf Kansu-Sakarya Meydan Savaşı)