Herhangi bir konuda bilimsel olarak kaleme alınan eserlere makale denir. Makalelerde yazar derinlemesine bilgi sahibi olmalıdır. Anlatılanlar bilimsel gerçeklere dayandırılmalı ve yoğun bir araştırmanın sonucu olarak ortaya konmalıdır.
Makalede en temel kavram düşünce yani fikirdir. Makaleler bir fikir ve düşünce ürünüdür. Yazar anlattıklarını bir düşünceye, belgelere, kanıtlara dayandırarak okuyucuya bilgi vermeye çalışır. Makale yazarı eleştirel bir tavırla eserini ele alır. Makaleler yayınlanmasının ardından kitap haline getirilebilir. Kullanılan dil son derce açık ve anlaşılır olmalıdır. Makaleler bilimsel yazılar olduğundan yazar inandırıcılığı elden bırakmamalı ve anlattıklarını bilimsel temellere dayandırmalıdır.
Makaleler akla gelen her konuda yazılabilir. Ancak işlenen konu bilimsel, sanatsal ya da felsefi olmalıdır. Makaleler edebi makale ve mesleki makale olmak üzere ikiye ayrılır.
Türk edebiyatında makale türü Tanzimat ile birlikte görülmeye başlamıştır. Türün ilk örneğini Şinasi Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi ile vermiştir. Namık Kemal, Ziya Paşa, Şemsettin Sami, Muallim Naci, Beşir Fuad gibi sanatçılar yine bu türde eser vermiş olan isimlerdir. Makale Tanzimat’tan sonra da yayılarak gelişim göstermiştir. Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin, Fuat Köprülü, Nurettin Topçu gibi sanatçılar bu türde eser veren diğer isimler arasındadır.
Makalenin özellikleri
- Makalede temel unsur düşünce fikirdir.
- Yazar, herhangi bir konudaki görüşlerini, belli kanıtlar, belgeler, inandırıcı veriler kullanarak anlatmaya çalışır, böylece okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar.
- Makalenin amacı; açıklama, eleştiri, tanıtım, bilgilendirme de olabilir. Ama genellikle eleştirel tutum ön plandadır.
- Makaleler, yazıldıktan sonra bir araya getirilerek makale kitapları şeklinde yayımlanabilir.
- Makalede açık, anlaşılır, ciddi bir dil kullanılır.
- Makaleler öğretici yazılardır. Bu nedenle yazar tutarlı, tarafsız, bilimsel bir üslûp kullanır.