Kuranda adi açıkça belirtilen, Sahabe-i Kiramın önderlerinden ve Hz Muhammed s.a.v in azadlı kölesi olan Hz. Zeyd, aslen Yemenlidir. Oğlundan esinlenerek “Ebû Üsâme”künyesi ile bilinir.
Hz Zeyd çocukluk zamanında iken anası ile beraber akrabalarına misafirliğe giderler. Burada bulundukları yer saldırıya uğrar. ve Hz Zeyd tutsak edilir. Mekke Şehrine götürülüp pazarda satışa çıkartılır. Peygamber Efendimizin ilk eşi olan Hazreti Hadicetul kübra nin yeğeni olan Hakim bin Hizam, Hz Zeyd’i 400 dirhem karşılığında satın alarak babasının kız kardeşi olan halası Hazreti Haticetül Kübra ya hediye olarak verir. O da hz. Zeyd’i Rasulullah a hediye olarak takdim eder. Rasulullah s.a.v onu Zeyd-i hemen azad ederek kendi himayesine alır.
Kur'an'da bazı sahabilere işaret vardır, ancak ismi geçen sahabi Hz. Zeyd'dir:
"... Zeyd, o kadından alakasını kesince, biz onu sana zevce (eş) yaptık ki, mü'minlere evlatlıklarının kendilerinden alakalarını kestikleri (boşadıkları) zevcelerini almakta bir müşkülat olmasın. Allah'ın emri yerine gelecektir."(Ahzab, 33/37)
ayetinde hem Hz. Zeyd'in ismi geçmekte hem de bunun hikmeti açıklanmaktadır.