Kur’an-ı Kerim insanlar için açıklayıcı ve yol gösterici bir kaynaktır. Kur’an inanç, ibadet ve ahlak konularında insanlara açıklamalarda bulunur ve yol gösterir.
Kur’an, insanlara Allah’ın varlığını ve birliğini açıklayıcı bilgiler verir. Ona nasıl inanılacağını ve ne şekilde ibadet edileceğini belirtir. Kişinin Yüce Allah’a ve diğer insanlara karşı görev ve sorumluluklarını bildirir. Evreni ve içindeki bütün varlıkları Allah’ın yarattığını vurgular. Gözle görebileceğimiz ve göremeyeceğimiz varlıklar hakkında açıklamalar yapar. Güneş, Ay, yıldızlar ve gezegenler hakkında bazı bilgiler verir. Kur’an, insanları ölümden sonraki yaşam hakkında aydınlatır.
Kıyametin kopuşu, ahiret hayatı, cennet ve cehennem ile ilgili açıklamalarda bulunur. İnsanın bu dünyada yaptığı iyiliklerin ve kötülüklerin karşılığını ahirette göreceğini belirtir.
Kur’an-ı Kerim, insana inanç, ibadet, ahlaki ilkeler, peygamberlerin ve geçmiş milletlerin kıssaları ve ahiret hayatı gibi temel konuları belli ilişkiler içinde ele alır. Bunlar; insan-Allah, insan-insan, Allah-evren ve insan-evren ilişkileridir. Bu ilişkileri insanın kendisine, çevresine ve Allah’a karşı sorumluluklarını göstermektir.
Kur’ân-ı Kerim temel itibariyle şu konulardan bahseder:
1.İtikad: Allah’a, peygamberlere, Meleklere, kitaplara, kaza ve kadere, âhiret inancına âit çeşitli konular.
2.İbâdetler: Namaz, oruç, hac, zekât vb. ibâdetlere âit konular.
3.Muâmelât: İnsanlar arası ilişkilerin esasları, alışveriş, emanet, bağış, vasiyet, miras, âile hayatı, nikâh ve boşanma gibi kişiyi ve toplumu ilgilendiren konular.
4.Ukubât (cezâlar): Toplumun düzenini bozan, insan hakları ve yasakları çiğneyen kişilere verilecek cezalarla ilgili konular.
5.Adâb ve ahlâk: Dünya ve âhiret mutluluğunu sağlayan, anne ve babaya hürmet, insanlarla iyi geçinme, iyiliği emretme, kötülüğü sakındırma, adalet, doğruluk, alçak gönüllülük, merhamet, sevgi… gibi ahlâki konular.
6.Tavsiyeler ve nasihatler: Dünyanın imtihan yurdu olduğunu, asıl hayatın ahiret hayatı olduğunu, ona göre hareket edilmesi gerektiğini tavsiye eden konular.
7.Va’d ve vaîd: Emirlere uyup yasaklarından kaçınanların karşılığının Cennet olduğu, uymayanların ise Cehennem olduğunu anlatan konular.
8.Kıssalar ve ibretli olaylar: Kur’ân Hz. Eyyub, Hz. Yunus, Hz. İbrahim gibi pek çok kıssa ve bunlardan çıkarılacak dersler anlatılır.
9.Duâlar: İnsanın yapacağı işlerde Allah’a nasıl yalvarması, ne şekilde istemesi gerektiğini anlatan duâ örnekleri.
10.İlmî hakikatler: Allah, düşünmeyi, araştırmayı teşvik etmekte, yüzlerce âyette buna sevk etmektedir.