Kulak, çevremizdeki sesleri işitmemizi sağlayan duyu organımızdır. Vücut dengesinin sağlanmasında beyincikle birlikte görev alır. Kulak dıştan içe doğru dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşur. Aşağıdaki modelde kulağı oluşturan temel yapılar ve görevleri verilmiştir.
1. Dış kulak: Kulak kepçesi, kulak yolu ve kulak zarından oluşur. Kulak kepçesi, ses dalgalarını toplar, kulak yolu ise ses dalgalarını kulak zarına iletir. Kulak yolunda bulunan kıllar ve kulak kiri, kulağı toz vb. yabancı maddelere karşı korur. Kulak yolunun sonunda bulunan kulak zarı, dış kulaktan gelen sesleri titreştirerek sesi orta kulağa iletir.
2. Orta kulak: Orta kulakta çekiç, örs ve üzengi kemikleri bulunur. Bu kemikler kulak zarından gelen ses titreşimlerini iç kulaktaki oval pencereye iletir. Orta kulak ile yutak arasında östaki borusu bulunur. Östaki borusu kulak ile dış ortam arasındaki basınç farkını dengeleyerek kulak zarının zarar görmesini engeller.
3. İç kulak: İç kulakta dalız, salyangoz ve yarım daire kanalları bulunur. Dalız, oval pencereden gelen ses titreşimlerini salyangoza iletir. Salyangozda bulunan sesi algılayan almaçlar ses titreşimlerini beyindeki işitme merkezine iletir. Yarım daire kanalları ise beyincikle birlikte vücudun dengesini sağlar.
Aşağıdaki akış şemasında işitme olayının nasıl gerçekleştiği verilmiştir. İnceleyelim.
1. Kulak kepçesi çevreden gelen ses dalgalarını toplayarak önce kulak yoluna, ardından kulak zarına iletir.
2. Kulak zarı, gelen ses dalgalarını titreştirerek orta kulağa iletir.
3. Çekiç, örs ve üzengi kemikleri ses titreşimlerini güçlendirerek iç kulağa aktarır.
4. Ses titreşimleri oval pencere yoluyla önce dalıza, ardından salyangoza iletilir.
5. Salyangozda bulunan işitme almaçları ses uyarılarını, uyartı mesajına dönüştürür ve işitme sinirlerine aktarır.
6. İşitme sinirleri uyartı mesajlarını beynin işitme merkezine iletir. Böylece sesler duyulur.