Koşul sonuç cümlelerinde iki bölüm bulunur. Birinci bölümde koşul yargısı bulunur, ikinci bölümde o şarta bağlı olarak ortaya çıkan sonuç bulunur.
Şart veya koşul cümleleri, cümlenin anlam özelliğine göre en kolay tespit edilebilen türlerinden biridir. Çünkü şart cümlelerinin, genellikle şart kip ekini alan kalıp bir yapısı vardır. Koşul veya şart, “nihai sonucun gerçekleşmesi için, önceden yerine getirilmesi gereken şeyleri” ifade eder. Bu anlamdan hareketle, şart cümlelerinde mutlaka bir işin gerçekleşmesinin ön koşulunu aramak gerekir. Örneğin “Eğer ödevlerini bitirirsen, seni sinemaya götürürüm.” cümlesinde, sinemaya götürme işi ödevlerini bitirme şartına bağlanmıştır.
Bir şeyin gerçekleşmesi için başka bir durumun yerine getirilmesi gereğine “şart” denilir. Şart cümlelerinde iki cümlecik vardır. Bunlardan birinin olması için diğeri şarta bağlanır. Bir yargının ya da eylemin gerçekleşebilmesi için öne sürülen bir şartın olduğu cümlelerdir. Örneğin “Çok hastaysa dışarı çıkmasın.” cümlesinde dışarı çıkma işi hasta olma veya olmama şartına bağlanmıştır.
Bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin, başka bir olayın veya duruma bağlı olduğunu belirten cümlelere koşul-sonuç (şart-sonuç) cümleleri denir. Bu tür cümlelerde birinci bölüm (yan yargı) koşul, ikinci bölüm ise o koşula bağlı olarak ortaya çıkan sonuçtur (temel yargı).
Aşağıda 30 tane koşul sonuç cümleleri örnekleri, koşul sonuç, şart sonuç örnekleri verilmiştir.
Koşul sonuç cümleleri örnekleri
- Beş dakika beklerseniz müdürle görüşebilirsiniz.
- Ödevlerini erken bitirirsen diziyi izleyebilirsin.
- Akşam konsere gideriz ama siz de bana işimi bitirmemde yardım edeceksiniz.
- Yunus Emre’nin Türkçeye olan katkıları konulu ödevinde yardımcı olurum fakat sen de matematik ödevimde bana yardımcı olacaksın.
- Akşama geri getirmek üzere bisikletimi alabilirsin.
- Kimliğini unutursan sınava giremezsin.
- Kilo vermek istiyorsan düzenli egzersizlere başlamalısın.
- Hele bir kardeşin okuldan gelsin ondan sonra nereye gideceğimize karar veririz.
- Çocuğunu ben bakarım, sen yeter ki doğru düzgün bir iş bul.
- Su altı yaşamı hakkında bilgi edinmek istiyorsan belgesel seyretmelisin.
- Telefonda oyun oynayabilirsin fakat sonra evi temizlememde yardım edeceksin.
- Tüm notlarım beş gelirse babam bana tablet alacak.
- Suat abiyi anlamak istiyorsan, doğup büyüdüğü yerleri gezmelisin.
- Hızlı okumak için cümleleri bütün halde görebilmek gerekir.
- Terli terli su içersen boğazların şişer, hasta olursun.
- Raporları teslim etmeyi biraz daha ertelersen işten kovulacaksın.
- Ülkemizin teknolojik gelişim sürecinin hızlanması için araştırma ve geliştirme çalışmalarının desteklenmesi gerekir.
- Yine sözümü kesecek olursa bir daha konuşmam.
- Ablamı okutsalardı şimdi çok iyi bir diş hekimi olabilirdi.
- O kapıdan çıkarsan bir daha bu eve dönemezsin.
- Yemeği yakmasaydın bu saatte açık dükkan bulmak zorunda kalmayacaktık.
- Yarın kar yağarsa vali okulları tatil edecek.
- Odasına girildiğini anlarsa çok kızar.
- Akşama babam erken gelirse yarınki gezi için konuşacağım.
- Şu son ünlü daralması sorularını da çözdüm mü bugünlük çalışmam bitecek.
- Akşama gelirken yufka alırsan sana börek yaparım.
- Öğretmen ders anlatırken başka şeylerle uğraşma yerine dikkatlice dinlerseniz, bütün sınavlarda başarılı olursunuz.
- Tatilde çektirdiğimiz fotoğrafları e-posta ile bana atarsan, ben de götürüp fotoğrafçıya bastırırım.
- Buraya bir üst geçit koysalar kaza falan olmayacak.
- Zamanında buradan bir arsa alsaydık şimdi zengin olmuştuk.