Kısa çizgi, Türkçe dilbilgisi kurallarına göre kullanılan noktalama işaretidir. Kısa çizgi çok fazla cümle içlerinde kullanılmaz. Genellikle cümle başlangıçlarında kullanılır. Kısa çizgi, bazı sınavlarla da çok fazla sorulan bir noktalama işaretidir. Sınavlarda daha yüksek başarı elde etmek için her noktalama işaretini olduğu gibi kısa çizgi ve görevlerini de bilmek gerekir.
Kısa çizgi ile ilgili cümle örnekleri
Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmada kullanılır.
Bana gelip şimdi burada ol-
saydın.
Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil-
mem. Havuzun suyu bulanık. Kapının saatleri 12’yi geçmiş. Kanepe-
lerde kimseler yok. Tramvay ne fena gıcırdadı! Tramvayda-
ki adam bir tanıdık mı idi acaba? Ne diye öyle dönüp dönüp baktı?
Yoksa kimseciklerin oturmadığı kanepelerde bu saatte pek başıboş-
lar mı oturur? (Sait Faik Abasıyanık)
Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur, bitişik yazılır:
Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)
Ay, tarih, sayı, şehir, ülke isimleri arasında kullanılır.
Nisan-Mayıs arası burada olur.
Brezilya-Türkiye maçı akşam 21.45’te yapılacak.
1923-1945 yılları arasında görüldü.
Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılmaktadır.
Bazen çok yorulmadan -çoğu yerde usansam da- sürekli kitap okumaya devam eder.
Sayılar ya da kelimeler arasında bağlaç görevi görmesi gereken yerlerde kullanılmaktadır.
Örnek: Tarih – Coğrafya Fakültesi yeni kuruldu.
Fizik – Kimya – Biyoloji dersleri en önemli derslerdir.
Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır:
al-ış, dur-ak, gör-gü-süz-lük vb.
Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır:
al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır- vb.
İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur:
-ak, -den, -ış, -lık; -ımsa-; -la-; -tır- vb.
Heceleri göstermek için kullanılır:
a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lık vb.
Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır:
-2 °C, -15 °C
Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kullanılmaktadır.
Örnek: Birinci Dünya Savaşı 1914 – 1918 yılları arasında olmuştur.
İkinci Dünya Savaşı 1939 -1945 yılları arasında olmuştur.
Matematikte çıkarma işleminde kullanılmaktadır.
Örnek: 1918 – 1914 = 4 / 1945 – 1939 = 6
Bazı terimler arasında kullanılmaktadır.
Örnek: İsim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil…
Adreslerde kaza ve vilayet arasına konmak için kullanılmaktadır.
Örnek: Bağcılar – İstanbul, Osmangazi – Bursa, Çarşamba – Samsun
Bazı yabancı kelime terkiplerinde kullanılmaktadır.
Örnek: by-pass, anti-virüs…
Bazı özel isimlerde kullanılmaktadır.
Örnek: Fen – Edebiyat Fakültesi