Kelam ilmi, akli ve nakli delillere dayanarak İslam inançları ile ilgili ortaya çıkabilecek şüpheleri ortadan kaldırmaya ve anılan inanç ilkelerini açıklamaya ve ispat etmeye çalışan bir ilimdir.
Kelam ilminin bir başka amacı, Müslüman olmayanların İslam’a yöneltecekleri eleştirilere cevap vermek, onların iddia ve delillerini çürütmektir.
Kelam ilminin amacı
- Kişinin imanını taklit düzeyinden kurtarıp tahkikî bir iman derecesine yükseltmek
- Doğru bilgi vererek insanları yanlış inançlardan korumak.
- İslam’a yönelik şüphe ve itirazları akli ve nakli delillerle çürüterek cevap vermek.
- Hurafe ve batıl inançlar konusunda Müslümanları bilinçlendirmek.
- Sapkın düşünce sahiplerine karşı inanç esaslarını akli ve nakli delillerle korumak ve savunmak.
- Amellerin bilinçli ve ihlaslı bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak.
- Diğer İslam ilimleri için sağlam bir inanç temeli oluşturmak.
Kelam ilminin temel amacı, diğer İslami ilimlerde de olduğu gibi insanın dünya ve ahiret mutluluğunu elde etmesini sağlamaktır. Bununla beraber kelam âlimleri bu temel gayenin dışında kelam ilminin gerçekleştirmeyi amaçladığı bazı hususları şu şekilde sıralamışlardır:
✓ Akli ve naklî delillerle desteklenmiş bir bilgiyle kişinin imanını taklit düzeyinden kurtarıp araştırma ile elde edilen gerçek ve sağlam (tahkikî) bir iman derecesine yükseltmek.
✓ Doğru bilgi vererek insanları yanlış inançlardan koruyup doğru inancı bilgi ile temellendirmek.
✓ Doğru yolu arayanları aydınlatıp onlara yol göstermek, şüpheleri ve itirazları ortadan kaldırarak inanmamakta inat edenlere cevap vermek.
✓ Diğer İslami ilimler için üzerinde hareket edebilecekleri sağlam bir inanç temeli oluşturmak.
✓ Tevhid inancını gönüllere yerleştirerek kişinin inancını güçlendirmek ve böylece amellerin bilinçli ve ihlaslı bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak.
✓ Sapkın düşünce sahiplerinin İslam’a yönelik itirazlarını akli ve nakli delillerle çürütüp onlara cevap vermek, iman esaslarını korumak ve savunmak.
✓ Hurafe ve batıl inançların neler olduğunu belirleyip Müslümanların bu konuda bilinçli olmalarını sağlamak.6