Sözlükte “sarsmak, depreştirmek, kımıldatmak” anlamına gelir.
قُطْبُ جَدٍ ) ق ,ط ,ب ,ج ,د ) harflerinden biri kelimenin ortasında veya sonunda cezimli olarak geldiğinde ya da bu harfler üzerinde vakıf yapıldığında (durulduğunda) harflerin mahrecinin kuvvetli bir şekilde sarsılmasına yani vurgulu tonla okunmasına kalkale denir. Kalkale yapmanın hükmü vaciptir.
Kalkale yaparken:
• Kalkale sesi, bir önceki harfin harekesine uygun çıkarılır.
• Kalkale harfine hareke verilmez.
Örnek: يَدْخُلُونَ
Bu örnekte:
ق ,ط ,ب ,ج ,د harflerinden dal ( د ) harfi cezimli olarak geldiği için kalkale vardır.
Dal ( د ) harfi kendinden önceki harfin harekesine uygun olarak vurgulu bir ses tonuyla okunur.
Kalkale ne zaman olur
Bu beş harften biri, kelimenin ortasında veya sonunda sâkin olarak bulunduğu vakit (Tecvîd hükmü) kalkale olur.
Harekeli olan kalkale harflerinin üzerinde cezimli olarak durulduğunda yine kalkale olur.