Medeniyet kavramı ve İslam medeniyetinin nasıl ortaya çıktığı; medeniyetin toplum, toplumsal olanın da din ile olan irtibatı; İslam toplumunun ortaya çıkışı ve varlığını sürdürmesi ve bunun bir görünüşü ve neticesi olarak İslam medeniyeti, seminer boyunca işlenecek temel meselelerdir. Medeniyetlerin sadece var olmadıkları, aynı zamanda kendi kendilerini kavrayarak terimlerle dile getirdiklerinden hareketle, varoluş-kavrayış-ifade arasındaki irtibat üzerinden İslam medeniyetinin muhtelif veçheleri müzakere edilecektir. Bu çerçevede İslam medeniyetinin nasıl ortaya çıktığı ve bunun nasıl kavranarak dile getirildiği ele alınacaktır. Ana hatları ile İslam medeniyeti hakkında bir tasavvur oluşturulmaya çalışılacaktır.
İslam Medeniyeti bir vahiy medeniyetidir, İslam medeniyeti Kentte değil, şehir'de/Medine'de ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı bu medeniyete Vahiy ve Şehir medeniyeti adını veriyoruz.
Bu Medeniyet Medine'de ortaya çıkmış ve adını da o kutsal beldenin isminden almıştır. Medine, Şam, Bağdat, Kahire, Kurtuba ve İstanbul bizim başşehirlerimiz olarak medeniyetimizin de altı ana şehirleridir.
Bu medeniyet ilmin salt fiziki gelişmelerini ortaya çıkarmamış, bünyesindeki maddi gelişmelerin yanı sıra, bilgiyi, sabrı, merhameti, şefkati, estetik zevki, sevgi ve saygı öğretileriyle, ahlakı ve adaletiyle özellik kazanmış bir medeniyetidir. Kur'anî ve manevi ilimler olarak tefsir, hadis, fıkıh ve kelam alanında büyük ilmi gelişmeleri sağladığı gibi, fizik, kimya, matematik, tıp, astronomi alanında da büyük keşifler yapmış ve bu alanlarda dünya medeniyetlerine öncülük etmiştir.