İslam hukukunun temel ilkesi Kuran-ı Kerim ve peygamberlerin söylemleridir.
- Sıkıntıları ortadan kaldırma, zorlukları kolaylaştırma ilkesi
- Sorumlulukların azlığı ilkesi
- Hükümlerde tedrîcîlik ilkesi
- İnsanların yararının gözetilmesi ilkesi
- Adaleti gerçekleştirme ilkesi
Hukuk, hak kelimesinin çoğuludur. Hak, yasanın bireye tanıdığı şey veya kazanım anlamına gelir. Hukuk ise, yaptırım gücü olan ve toplumu düzenlemek amacıyla konulan kurallara denir. Dinimiz, Yüce Allah’ın gönderdiği emir ve yasaklarla insanın hayatını yaratılış gayesine göre düzenlemeyi amaçlar. Bu yönüyle İslam, birey ve toplum hayatına ilişkin bir hukuk sistemi ortaya koyar. İslam hukuku, kulun Allah’la (c.c.), insanlarla, toplumla ve devletle olan ilişkisini düzenleyen bir disiplindir.
İslam dininin ana kaynakları Kur’an ve sünnettir. İslam Hukuku’nun temel ilkeleri de bu kaynaklara dayanır. Fıkıh ilmiyle uğraşan kişi olan fakih, hüküm çıkarırken Kur’an ve sünnet doğrultusunda belirlenen ilkelere riayet etmelidir. Bu ilkelerden bazıları şunlardır:
- Tekliflerde kolaylık
- Helallerde genişlik (Haramlarda sınırlılık)
- Adaletin gözetilmesi
- Cezalarda bireysellik
- Suç ve ceza arasında denge
- Kamu yararının gözetilmesi