İyi ve kötü davranışların neler olduğunu bilmemiz gerekir. Dinimizin de yapmamızı istediği bazı ahlaki davranışlar şunlardır:
1- Dürüst Olmak:
Her zaman dürüst davranmalıyız. Konuşurken doğru sözlü olmalıyız. Yüce Allah Kuran-ı Kerim’de şöyle buyurur: “Ey iman edenler, Allah’tan korkun ve doğrularla beraber olun.”(Tevbe 9/119) Peygamberimizde “Doğruluk iyiliğe götürür, iyilikte cennete götürür…….”buyurmuştur. (Buhari, edep, 69)
2- Çalışmak:
Sorumluluklarımızı yerine getirmeliyiz. Yaptığımız her şeyin en güzelini yapmalıyız. Çok çalışıp başarılı olmalıyız. Hayatta bütün güzel şeyler çalışarak elde edilir. Yüce Allah şöyle buyurur: “ İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.”(Necm 53/39) Peygamberimiz de şöyle buyurmuştur; “Hiç kimse el emeği ile kazandığından daha hayırlı bir lokma yememiştir.” (Buhari,buyu,15)
3- İyilik Yapmak:
Herkese iyilik yapmalıyız. Karşılık beklemeden iyilik yapmalıyız. İyilik Allah rızası için yapılmalı. Yüce Allah şöyle buyurur: “Muhakkak ki Allah iyilik yapanlarla beraberdir.” (Ankebut 29/69) Peygamberimiz de buyuruyor ki; “Nerede ve hangi halde olursan ol Allah’tan kork. Kötülük işlemişsen hemen bir iyilik yap ki o iyilik kötülüğün günahını silsin. İnsanlara güzel davranışlarda bulun.” (Tirmizi birr ve sıla,55. Ahmed b.Hanbel,Müsned,III,5.)
4- Temiz Olmak:
Vücudumuzu, elbiselerimizi ve çevremizi temiz tutmalıyız. Temiz yaşamayı alışkanlık haline getirmeliyiz. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur: “…Allah da çok temizlenenleri sever.” (Tevbe, 9/108 ) Peygamberimizde şöyle buyurmaktadır; “Temizlik imanın yarısıdır.” (Müslim Taharet I )
5- Adaletli Olmak:
Herkese karşı adaletli olmalıyız. Herkese hakkını vermek gerekir. Ayırım yapmadan eşit davranmalıyız. Yüce Allah şöyle buyurur: “Deki: Rabbim adaleti emretti…” Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V) de şöyle buyurur; “Adaletli davrananlar, Allah katında nurdan minberler üzerinde olacaklardır.” (Müslim, imare, 18)
6- Emaneti Gözetmek:
Bize emanet edilen her şeyi itina ile korumalıyız. Emanete ihanet etmemeliyiz. Vatan, bayrak ve kutsal değerlerimiz birer emanettir. Onları iyi korumalıyız. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur: “…Bile bile kendi (aranızdaki) emanetlerinize de hainlik etmeyin.” (Enfal, 8/27) Peygamberimiz de şöyle buyurur; “Münafıklığın (iki yüzlülüğün) alameti üçtür. Söz verdiği zaman sözünde durmaz, konuştuğu zaman yalan söyler, kendisine bir şey emanet edildiği zaman ona hiyanet eder.”(Müslim,İman,107)
7- Şefkatli Olmak(Acımak):
Allah’ın yarattıklarına iyi davranmak gerekir.İnsanlara, çocuklara, yetimlere, hayvanlara, bitkilere, canlı cansız her şeye acımalı onları korumalı ve yardım etmeliyiz.Yüce Allah Kur’an’da şöyle buyurur:”…Allah en hayırlı koruyucudur.O,acıyanların en merhametlisidir.” (Yusuf,12/64) Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V) de şöyle buyurmaktadır:”İnsanlara merhamet etmeyen kimseye Allah da merhamet etmez.”(Müslim,Fezail,66)
8- Birlik ve Beraberlik İçinde Olmak:
Dinimizde birlik ve beraberlik çok önemlidir. Millet olarak birlik ve beraberlik içinde yaşamalıyız. Ayrılıklara yer vermemeliyiz. Yüce Allah Kur’an’da şöyle buyurur: “Hep birlikte Allah’ın ipine (Kur’an’a) sımsıkı sarılın. Parçalanıp, bölünmeyin….) (Al-i İmran,3/103) Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V) deşöyle buyurmaktadır; “ Size birlik halinde bulunmanızı tavsiye eder, ayrılıp dağılmaktan şiddetle kaçınmanızı isterim…”(Tirmizi, Fiten,7) Başka bir sözünde ise Peygamberimiz şöyle buyurur; “Ey Allah’ın Kulları! Kardeş olunuz.” (Buhari, nikah,45)
9- Hoşgörülü Olmak:
Davranışlarımızda herkese hoşgörülü olmalıyız. Öfkelendiğimizde öfkemizi yenmeliyiz ve karşımızdakine iyi davranmalıyız. Affetmek ve hoşgörülü davranmak insanın değerini artırır. Yüce Allah iyi kimseler için şöyle der: “ O takva sahipleri ki (Allah’tan korkanlar) bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah’ta güzel davranışta bulunanları sever” ( Al-i İmran, 3/114) Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V) de şöyle buyurur; “Sadaka hiçbir malı eksiltmez. Allah affeden bir kulun ancak değerini artırır.” (Müslim, birrvesıle,69)
10- Okumak, Öğrenmek:
Okuyarak bilgi edinmeliyiz. Okullarda çalışıp başarılı olmalıyız. Yaşam boyu okumayı, öğrenmeyi sürdürmeliyiz. Yüce Allah’ın Hz.Muhammed’e ilk emri “OKU” dur. Devamlı okuyarak kendimizi yenilemeliyiz. Yüce Allah şöyle buyurur: “Deki: hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer 39/9) Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V)’ de şöyle buyurur; “İlim öğrenmek her müslümana farzdır.”(ibni mace, mukaddime,17)