Hucurat Suresi 11.Ayet
1-Kimse ile alay etmemeliyiz.
2-Tevbe etmeliyiz.
Hucurat Suresi 12.Ayet
1-Bir kimsenin kusurlarını araştırmamalıyız ve o kişi hakkında gıybet yapmamalıyız.
2-Allah'tan (c.c.) korkup,O'nun (c.c.) merhametine sığınmalıyız.
11. Ayette bizi insanlara alay etmememizi alay ettiklerimizin belki bizden daha hayırlı olduğunu bildirmiştir. onlara lakap takmamızı söylemiştir. 12.Zan dan sakınmamızı merakin iyi olmadığını ve dedikodu yapmamızı bildirmiştir.
Hucurât Suresi 11. ve 12. Ayetlerde Verilen Mesajlar Nelerdir?
Hûcurat 11. Ayette verilen mesajlar
Her ayetin bir iniş sebebi olduğu gibi Hûcurat Suresi 11. Ayetin de bir iniş sebebi vardır. Sahabelerden Sabit b. Kays, kulakları ağır işiten bir adamdı ve bundan dolayı Peygamber Efendimizin (s.a.v) oturduğu mecliste daima ona yakın oturmak isterdi. Sabit B. Kays bir gün sabah namazının ikinci rekâtına yetişince namaz bittikten sonra insanları yararak Peygamber Efendimizin yanına ulaşmaya çalışır. Bu durumdan rahatsız olan bir adam ona “Otur oturduğun yere, zaten yeterince cemaati rahatsız edip buraya kadar geldin.” Diye çıkışır. Bunun üzerine Sabit b. Kays, “sen kimsin?” diye sorunca, adam ona “ben falanca kişiyim” der, bunun üzerine Sabit b. Kays “hayır, sen o adam değilsin. Falanca kadının oğlusun” diyerek sahabenin cahiliye dönemindeki kötü bir durumunu ayıplar ve bunun üzerine Hûcrat Suresi 11. Ayet indirilir ve Müslümanlara hitaben birbirleriyle alay etmemeleri, ola ki alay ettiğiniz kişi sizde daha hayırlı olabilir denir.
Burada bize verilen mesaj; durumumuz, konumumuz, maddi ve manevi değerimiz ne kadar yüksek olursa olsun başka insanları ayıplamamız, kusurlarını açığa çıkartmamız yasaklanmıştır. Geçmişte yapılan hatalar yüzünden insanları ayıplamak, insanların sahip oldukları bir özürden dolayı onlarla alay etmemiz yasaklanmıştır. İslam’da herkes kardeştir ve üstünlük ancak takva ile yani Allah’tan (c.c) daha çok korkmakla olur. Bunun dışında hiçbir insanın başka insanüstünde üstünlüğü yoktur mesajı verilmektedir.
Hûcurat 12. Ayette verilen mesajlar
“Zan” kelime anlamı olarak sanmaktır yani tahminde bulunmaktır. “Sanırım böyle”, “zannımca şöyledir” diye başlayan her sözde zan vardır yani tahmin vardır bu tahmin de insanın yanılmasına neden olabilir ki zannın çoğundan sakınılması gerektiği konusunda Allah (c.c) biz Müslümanları uyarmaktadır. Biri hakkında yaptığımız bir yorum, düşüncelerimiz bizi yanıltabilir ve bu da günah olarak bize yeter. Çünkü yaptığımız her hareketin bedeli olan kıyamet gününde Allah (c.c) ya ödüllendirir veya cezalandırır. Bu sebeple her ne olursa olsun hakkında kesin olarak bilgimiz olmayan durumlar hakkında yorumda bulunmamız doğru değildir. Ayetin devamında insanların gizliliklerinin araştırılmaması emri verilmektedir. Yani insanların özel hayatı ile ilgili araştırmalar yapmak ve bunları öğrenerek yaymak kesinlikle haramdır. Hûcurat Suresi 12. Ayette verilen mesajın bir başka bölümü ise insanların birbirlerinin gıybetini yapmalarının yasak olduğudur. Yani bir insanın durumu, yaptığı hareketleri başka bir yerde alay konusu olsun ya da olmasın anlatmak gıybettir yani dedikodudur. Allah (c.c) gıybet yapmayı, ölmüş bir Müslüman kardeşinin etini yemeye benzetmiş ve bunun ne kadar tiksindirici olduğunu belirtmiştir.
Bize verilen mesaj şudur; her ne olursa olsun, bir insan hakkında alay etmek amacıyla veya başka bir amaçla dedikodusunu yapmamız yasaktır. Dedikodu veya gıybet yapmak, ölmüş bir Müslüman kardeşimizin etini yemek gibidir. Bu da insanın midesini bulandırır. Eğer böyle bir şey yapmışsak, derhal gıybetini yaptığımız kardeşimizden helallik almalı ve aynı zamanda işlediğimiz bu günahtan dolayı tövbe etmeliyiz. Allah’ın (c.c) tövbeleri geri dönmemek şartıyla kabul ettiğini aklımızdan çıkartmamalıyız.