Hucurât Suresi 11-12. ayetlerde verilen mesajlara geçmeden önce ayetleri yazalım;
“Ey iman edenler! Erkekler diğer erkeklerle alay etmesinler; onlar kendilerinden daha iyi olabilirler; kadınlar da diğer kadınlarla alay etmesinler; alay edilen kadınlar edenlerden daha iyi olabilirler. Biriniz diğerinizi karalamayın, birbirinize kötü ad takmayın. İman ettikten sonra fâsıklıkla anılmak ne kötüdür! Günahlarına tövbe etmeyenler yok mu, işte zalimler onlardır.” (Hûcurat 11)
“Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü bazı zanlar günahtır. Gizlilikleri araştırmayın, birbirinizin gıybetini yapmayın; herhangi biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Bak bundan tiksindiniz! Allah’a itaatsizlikten de sakının. Allah tövbeleri çokça kabul etmektedir, rahmeti sonsuzdur.” (Hûcurat 12)
Hûcurat 11. ayetinde bize verilen mesaj; durumumuz, konumumuz, maddi ve manevi değerimiz ne kadar yüksek olursa olsun başka insanları ayıplamamız, kusurlarını açığa çıkartmamız yasaklanmıştır. Geçmişte yapılan hatalar yüzünden insanları ayıplamak, insanların sahip oldukları bir özürden dolayı onlarla alay etmemiz yasaklanmıştır. İslam’da herkes kardeştir ve üstünlük ancak takva ile yani Allah’tan (c.c) daha çok korkmakla olur. Bunun dışında hiçbir insanın başka insanüstünde üstünlüğü yoktur mesajı verilmektedir.
Hûcurat 12. ayetinde bize verilen mesaj; her ne olursa olsun, bir insan hakkında alay etmek amacıyla veya başka bir amaçla dedikodusunu yapmamız yasaktır. Dedikodu veya gıybet yapmak, ölmüş bir Müslüman kardeşimizin etini yemek gibidir. Bu da insanın midesini bulandırır. Eğer böyle bir şey yapmışsak, derhal gıybetini yaptığımız kardeşimizden helallik almalı ve aynı zamanda işlediğimiz bu günahtan dolayı tövbe etmeliyiz. Allah’ın (c.c) tövbeleri geri dönmemek şartıyla kabul ettiğini aklımızdan çıkartmamalıyız.
Bu ayette üç kötü huy ve alışkanlık yasaklanmıştır:
- Gerçek bilgi ve kanıta değil, tahmine dayalı hüküm (zan)
- İnsanların gizliliklerini araştırmak (tecessüs)
- İnsanları arkalarından çekiştirmek (gıybet)
Hümeze suresi 1-2. ayet meali; Arkadan çekiştiren, ayıp kusur arayan, servet toplamış ve onu sayıp durmuş olan herkesin vay haline!
Bu ayetlerde insanları arkadan çekiştirmeyi, şeref ve haysiyetlerini yaralamayı alışkanlık hâline getiren, bundan zevk alan kimseler kınanmışlardır. Çünkü İslam dini, insan şahsiyetinin ve onurunun korunmasına son derece önem verir.