Soru : “Hayâ imandandır...” (Buhârî, Edeb, 77.) Hadisinde ifade edilen hayâ ile iman arasındaki bağlantıyı arkadaşlarınızla yorumlayınız.
Cevap : İman, Allah'ın kural koyucu olduğuna, kurallara ve kurallara uymayı kabul etmek demektir.
Haya ise, Allah'ın bizi kınayacağı işleri yapmamaya denir.
Mümin hayalıdır. Çünkü iman eden biri Allah'ın sınırlarını aşmaya utanır çekinir ve bu şekilde haya sahibi olur.
Hayâ imandan bir bölümüdür. Hiç hayâsı olmayan kimsenin imanı da yoktur hayâsız kişi imansız kişi" anlamına gelmekten ziyade, hayâya dikkat edilmezse iman zayıflar, etkisini göstermez, zaman içinde özelliği kaybeder, kişiye bir fayda sağlamaz, sonunda dünyada kötü bir insan olarak tanınır, âhiretini de tehlikeye atar. Hayâ ve iman birbirinden ayrılmaz iki dosttur. Biri gidince öbürü de gider.
Çirkin davranışlardan rahatsız olmak ve onlardan uzak durmak anlamına gelen hayâ, Allah korkusundan dolayı kötü, ahlâk dışı ve günah olan davranışlardan kaçınmaktır.
İnsanın fıtratında bulunan hayâ, iman suyuyla sulanınca, insanı günahlardan alıkoyan büyük bir kalkana dönüşür.
Ashab–ı kiramın, “Hayâ dinden midir?” sorusu üzerine Hz. Resulullah Aleyhisselatu Vesselam “Evet, hatta dinin tamamıdır” ifadesini kullanmış,
Allah Teâlâ’dan hakkıyla korkmak ancak hayâ ile mümkündür. Allah Teâlâ’dan hayâ etmek ise, O’nun emirlerine uymak ve nehiylerinden kaçınmaktır.