Güneş ve Ay Tutulması
İçinde yaşadığımız evren birbirinden ilginç cisimler ve gök olayları ile doludur. Ancak bunların çoğunu yalnızca teleskoplarla gözleyebilir, çok azına çıplak gözle tanık olabiliriz. Çıplak gözle görebileceğimiz bu gök olayları, Güneş tutulması ve Ay tutulmasıdır.
Güneş Tutulması
Dünya üzerindeki gözlemciye göre Güneş tutulması sırasında Güneş ışınlarının önünde Ay vardır. Böylece Ay'ın gölgesi Dünya üzerine düşer. Güneş tutulması boyunca Ay’ın gölgesinin düştüğü bölgelerde Güneş görülmemektedir. Peki, Ay Güneş’e göre çok daha küçük boyutta olmasına rağmen Güneş’i nasıl kapatıyor olabilir? Gün ortasında Güneş’in görülmemesi şaşırtıcı değil mi?
Ay, Güneş’in tam önüne geçip Güneş ışığının Dünya'ya ulaşmasını engelliyor. Ay, çok daha küçük olmasına rağmen bize çok daha yakın olduğundan Güneş’i tam olarak örtebilir. Bunun nasıl olduğunu anlamak için bir gözünüzü kapatın ve tavanda yanan bir ampule karşı madeni bir para tutun. Madeni para daha küçük boyutta olmasına rağmen, ampulü tamamen kapatır. Madeni parayı tutan kişinin dışındakiler, paranın oluşturduğu gölgeden etkilenmez.
Güneş tutulması, Ay'ın gölgesinin Dünya'ya düştüğü bölgelerde gözlenebilir. Güneş tutulması sırasında Ay, yeni ay evresindedir. Ancak her yeni ay evresinde Güneş tutulması gerçekleşmez. Dünya üzerinde bir noktada Güneş tutulması gerçekleştiğinde aynı yerde tekrar Güneş tutulmasının gözlenebilmesi için 375 yıl geçmesi gerekir. Bu tutulma kısa bir süre devam eder. Dünya, Güneş sisteminde tam bir Güneş tutulmasının gözlenebileceği tek gezegendir.
Ay Tutulması
Dünya, Güneş ile Ay arasına girdiği zaman Dünya'nın gölgesi Ay' ın üzerine düşer. Bu durumda Ay tutulması olayı yaşanır. Ay tutulması sırasında Ay dolunay evresindedir. Ay tutulması sırasında Ay Dünya'dan gözlenemez. Ay tutulması gerçekleştiğinde Dünya'nın karanlık bölgesinde bulunuyorsanız Ay tutulmasını gözleyebilirsiniz.
Ay, Dünya'nın çevresinde sürekli dolanma hareketi yaptığı halde her ay, Ay tutulması gözlenmez. Çünkü Ay her zaman Dünya'nın gölgesinde kalmaz. Ay'ın Dünya çevresindeki yörüngesi, Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesine göre eğiktir. Ay, Dünya'nın arkasında olabilir fakat hala Güneş'ten ışık almaya devam eder.
Ay Tutulması | Güneş Tutulması |
| Dünya, Güneş'in ve Ay'ın arasında kaldığında gerçekleşir | Ay, Güneş'in ve Dünya'nın arasında kaldığında gerçekleşir. |
Ay Dünyadan gözlenmez. | Güneş Dünyadan gözlenmez. |
Ay Dünyanın gölgesinde kalır. | Ay, Dünya üzerine gelen Güneş ışığının tamamını veya bir kısmını engeller |
Gece gerçekleşir. | Gündüz gerçekleşir. |
| Yalnızca Ay'ın dolunay evresinde gerçekleşir | Yeni ay evresinde olur. |
Daha sık gerçekleşir. | Daha seyrek gerçekleşir. |
| Dünya üzerinde daha geniş bir alanda gözlenir. | Dünyada daha dar bir alanda gerçekleşir. |
Tutulma uzun süre gözlemlenir. | Tutulma kısa süre gözlemlenir. |
Çıplak gözle gözlemlenebilir. | Filtreli gözlükle izlenmelidir. Gözlere zarar verebilir. |