Gerçek anlam nedir
Gerçek anlam, bir kelimeden ilk olarak anlaşılan şeydir. Mesela “Anahtar” kelimesini ilk duyduğunuz anda, “kapıyı açan araç” aklınıza gelir. Bu, kelimenin gerçek anlamıdır. Yani bir diğer deyişle; “Kelimelerin sözlükte yer alan ilk anlamları” diyebiliriz.
“Sabah uyanır uyanmaz, pencereyi açtım”
Burada kullanılan “pencere” kelimesi, direkt anladığımız kelimedir. Yani evlerin hava alması için oluşturulan küçük, açılıp kapanan araç anlamına gelir.
“Annemin yaptığı salata mis gibi kokuyordu”
Burada kullanılan “koku” kelimesi de yine gerçek anlamda kullanılan bir kelimedir. Bir nesnenin kendine ait kokusu vardır, alınan koku da salatadan alınan kokudur. Yani gerçek anlamdır.
“Sağır adama çok seslendi ama bakmadı bile…”
Burada kullanılan “sağır” kelimesi de gerçek anlamdadır. Yani kulakları işitmeyen anlamında kullanılan bir kelimedir.
Temel anlam: Bir sözcüğün sözlükte yazan ilk anlamına temel anlam denir. Yani akla ilk gelen anlamıdır.
Sürahideki suyu döktü.
Soğuktan burnum dondu.
Çamaşırlar kurumamış.
Çocuklar dışarıda oynuyor.
Minare çok inceydi.
Yangında tüm evi yandı.
Yan anlam: Bir kelimenin zaman içinde kazandığı yeni anlamlara denir. Temel anlamdan tamamen kopmuş değildir. İki anlam arasında az ya da çok ilgi mevcuttur.
Saçlarını alnına dökmüş.
Ayakkabımın burnu delindi.
Bu dere her yaz kurur.
Masanın ayağı oynuyor.
Sıva için ince kum lazım.
Boğazım yanıyor.