Geçmişten günümüze kadar kullanılmış aydınlatma araçları nelerdir? Günümüzdeki aydınlatma araçları ile eskiden kullanılan aydınlatma araçlarının yapımı ve kalitesi arasındaki fark nedir.
Sırasıyla aydınlatma araçları:
Ateş: İlk ateşin ne zaman yakıldığı bilinmiyor ama ilk insanların ateşi bulmasıyla birlikte aydınlatma çağı da başlamış oldu. İlk ateş bulunmadan önce insanlar karanlık çöktüğünde tüm işlerini bırakıp geceyi uyuyarak geçiriyordu. Zaman içinde kullandıkları taşlardan kıvılcım çıktığını, kurumuş dalları birbirine sürtünce ısındığı fark ettiler ve çok geçmeden ilk ateşi yakmayı başardılar. Ateşi yiyecekleri pişirmek, ısınmak ve aydınlanmak için kullandılar.
Ateşin yakılması kolaydı ama kullanım açısından yetersizdi. Taşınabilir olmadığından istendiği gibi kullanılamıyordu. Odun ateşi zehirli gazlar yaydığından kapalı alanlarda kullanımı tehlikeliydi.
Meşale: İlk insanlar bir süre sonra ateş üzerinde pişirdiği et yağlarının yandığı fark ettiler. Sonraları odun ucuna sarılmış hayvan derilerini, hayvan yağlarının içine daldırdıktan sonra ateşe verdiler. Böylelikle daha uzun süreli yanan ve taşınabilir olan meşaleyi buldular.
Meşale ilk taşınabilir ateşti. Taşınabilir olması nedeniyle büyük kullanım kolaylığı sağlıyordu. Oduna göre daha az zehirli gaz yaydığından gece kapalı alanlarda kullanımı mümkündü. Meşalenin bulunmasıyla birlikte gece balık ve yabani hayvanların avcılığı da yapılmaya başlandı.
Kandil ve yağ lambası: Yine hayvan ve bitkilerden elde ettikleri yağları toprak veya çeşitli madenlerden yaptıkları kabın içine doldurup ucuna hayvan kılından yapılmış keçe ekleyip yaktılar. Bunun adı ise günümüzde kandil olarak bilinir.
Meşaleye göre taşıması en kolay olan ve daha uzun süreli yanan bir aydınlatma aracıydı. Zehirli gazları çok daha az yaydığından kapalı yerlerde kullanımı çok daha güvenliydi. Ancak is çıkartarak ve pis kokular yayarak yandığından bir müddet sonra rahatsız edebilirdi.
Mum: Çeşitli yağlardan ettikleri macunun içerisini pamuk veya keçeden yaptıkları fitili yerleştirerek mumu kullanmaya başladılar.
Mumlarda aynı kandiller gibi özelliklere sahip. Ancak kandillerden daha az aydınlatma ve dayanma gücüne sahipti. İs çıkartmadan yanması büyük avantajıydı.
Gaz lambası: Petrolün işlenmesiyle elde edilen gaz yağı bulundu. Bu yağı bir hazneye doldurdular ve üstüne cam bir fanus yaptılar. Pamuk veya keçeden yaptıkları fitili yakarak uzun süre yanabilen ve rüzgardan etkilenmeyen gaz lambasını kullanıldı.
Önce aydınlatma araçlarının en gelişmişiydi. Az bir yakıtla is ve koku yaymadan çok uzun süre yanabiliyordu. Ampul bulununcaya kadar evlerde ve gece sokakların aydınlatmasında kullanılmıştır.
Ampul (Akkor Ampul ve Halojen Ampul): Elektrik akımının bulunmasından sonra, bu akımın ince tellerden geçerken ısınmaya sebep olup parlama yaptığını fark ettiler. Cam bir tüpün içine geçirilen metal tel ile aydınlanma sağlanabiliyordu. Bunu da lamba veya ampul olarak adlandırdılar. Bu lambalar günümüzde halen kullanılmaktadır.
Kullanımı kolay, tamamen zararsız ama pahalı bir aydınlatma aracıdır.
Floresan lamba: Ardından uzun cam tüpler içerisine çeşitli gazlar koyarak elektrik akımını ışık enerjisine dönüştüren floresan lambaları kullanmaya başladılar. Floresan gazı konulanına floresan lambası, neon gazı konulanına da neon lambası gibi adlar verilir.
Ampullere oranla daha az elektrik tüketmesi ve yüksek ışık vermesi nedeniyle sıklıkla tercih edilmiştir.
Led lamba: Günümüzde yeni bulunan bir aydınlanma türü de bir çok evde kullanılmaya başlanan led lambalardır.
Elektrikli aydınlatma araçları arasında en az tüketime sahip aydınlatma aracıdır.
- Ateş
- Güneş
- Ay
- Kandil
- Gaz lambası
- Mum
- Ampul
- Halojen Lamba
- Floresan Lmba
- Led Aydınlatma