Gayret dayıya düştü deyiminin anlamı:
Gayret Dayıya Düştü deyimi ağır bir iş ancak o işi yapabilecek kimsenin sorumluluğuna verilmeli gibi durumlar karşısında ortaya söylenen bir deyim olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu deyim Osmanlı döneminde yeniçeri ocağında yaşanan bir durumdan sonra ortaya çıkmıştır. Bakalım bu deyimin ortaya çıkmasına neden olan durum nasıl.
Gayret dayıya düştü deyiminin hikâyesi:
Osmanlılarda yeniçeri ocağında, subaylara “ocak dayısı” adı verilirmiş. Ocağa alınan acemiler, Okmeydanı’ndaki eğitim alanında çok sıkı bir eğitime tâbi tutulurlarmış. Bu çalışmalarda, yere çakılan bilek kalınlığında bakır bir çivinin üstüne kırk kat çuha sarılır ve bu hedef olarak kullanılırmış. Acemi yeniçeriler bir kılıç darbesiyle hedefi kesip parçalayabilirlerse, savaşa katılma hakkını kazanırlarmış. Bir aceminin bu işi başaramadığını gören ocak dayısı, kılıcını eline alır:
– Anlaşıldı, siz daha toysunuz. Gayret dayıya düştü. Ya Allah, diyerek bir vuruşta hedefi ikiye böler, kılıcın nasıl kullanılacağını gösterirmiş.